عمارت خسرو آباد سنندج، تجلی معماری ایرانی

بازدید از اماکن تاریخی که پیشینه ساخت آنها به سال ها پیش باز می گردد، ما را با هنر و سبک معماری ایرانی هر دوره بیشتر آشنا می سازد. در گذشته هر منطقه از ایران به تناسب آب و هوا و فرهنگ مختص به خود، دارای سبک خاصی در معماری و ساخت و ساز بود.
عمارت خسرو آباد کردستان، نمونه ای بارز از تلفیق هنر و فرهنگ ایرانی است که زیبایی خیره کننده ای دارد. برای بازدید از این مکان دیدنی و زیبا، می توان از طریق رزرو آنلاین هتل، مکانی را برای اقامت شبانه خود در شهر سنندج تعیین نمود. سفر برای دیدن عمارت خسرو آباد سنندج، یقینا به یاد ماندنی خواهد بود.

آشنایی با شهر سنندج :
سنندج دومین شهر بزرگ کرد نشین و بیست و سومین شهر بزرگ کشور است. معنی لغوی سنندج، آشیانه عقاب است. سنندج به شهر مساجد معروف است. مردم شهر سنندج به زبان کردی سورانی با لهجه اردلانی تکلم می کنند. این شهر به دلیل دارا بودن بافت های تاریخی با قدمت چند صد ساله، جزو قطب های گردشگری کشور به حساب می آید.

پیشینه ساخت عمارت :
در سال ۱۲۲۳ ه.ق امان الله خان اردلان، حاکم وقت کردستان، دستور ساخت بنایی با شکوه را داد که امروزه به عمارت خسرو آبادی معروف شده است. البته برخی از تاریخ شناسان معتقدند که تکمیل بخشی از این بنا مربوط به دوره امان الله خان در زمان حکومت قاجار است و ساخت آن در دوره زندیه انجام گرفته است. این عمارت زیبا بیشتر برای برگزاری مراسم و تشریفات مورد استفاده قرار می گرفته و دژ حکومتی در مرکز شهر بوده است.
مراسم عروسی حسن جهان خانم (دختر فتحعلی شاه قاجار) و خسرو خان (پسر امان الله خان اردلان) در سال ۱۲۳۲ ه.ق یکی از مراسمات برگزار شده در این عمارت مجلل است. در سال ۱۲۷۵ ه.ق نیز ناصرالدین شاه قاجار مدتی را در این عمارت گذراند. اما علی اکبر خان شرف الملک اردلان (نوه امان الله خان اردلان) در سال ۱۳۱۷ ه.ق، باغ و قصر به ارث برده از پدر بزرگ خود را به میرزا صادق خان اعزاز الملک فروخت. این عمارت از تاریخ ۱۳۱۷ به مدت ۵۰ سال، به دست خاندان صادق وزیری اداره شد.

سبک معماری عمارت خسرو آباد :
این عمارت با شکوه در زمینی به مساحت ۶۰۰۰ متر مربع ساخته شده و از قسمت های زیادی تشکیل شده است اما به طور کلی آن را به دو بخش اصلی عمارت و باغ تقسیم می کنند. بخش شرقی دارای ساختمانی مجلل است که آن را قصر می نامند. ورودی ستون دار مشرف بر صحن عمارت یکی از بخش های مهم بنا بوده است که در سال های اخیر تخریب گشته است.
عمارت خسرو آباد در گذشته به وسیله ۴ خیابان که اطراف باغ را احاطه کرده بودند، به وضوح به چهار باغ تبدیل شده بود ک اطراف آن ها خندق ها و درختان زیادی وجود داشت. امروزه اثری از خندق های اطراف چهار باغ وجود ندارد و تنها درختان و بخش هایی از خیابان های اطراف باغ باقی مانده اند.
ساختمان شرقی عمارت، دارای بخش هایی نظیر ایوان ها ستون دار و غلام گردش ها است. اما قسمت بیرونی بنا دارای اتاق هایی مختص به دربان ها و نگهبانان و حمام است. شواهد موجود نشان می دهد که مصالح به کار رفته در ساخت قصر، آشپزخانه، اسطبل، حمام و حتی دیوارهای محافظ ضلع غربی و شرقی بنا متعلق به یک زمان هستند. این امر نشان دهنده ساخت کل بنا به طور هم زمان و در یک دوره است.

البته لازم به ذکر است که بخش های مختلفی پس از مرگ امان الله خان اردلان به این عمارت افزوده شد که هر یک کاربرد مختص به خود را داشتند. تفاوت در سبک معماری برخی از بخش های عمارت نشان دهنده این امر است. برای مثال ارسی های موجود در قصر دارای تفاوت های شایانی با ارسی های موجود در بخش شرقی عمارت است. همچنین بخش غربی عمارت خسرو آباد به وسیله آجرها تزئین شده، اما در بخش شرقی عمارت بیشتر از گچ بری ها برای زیبایی بنا استفاده شده است.
حوض مرمری مربع شکلی در محوطه عمارت وجود دارد که درب اصلی رو به آن گشوده می شود. آب موجود در حوض جاری بوده و از قنات های موجود در کوه آبیدر سرچشمه می گیرد، بنابراین قابل شرب است. همچنین یک حوض دیگر در طبقه سوم قصر وجود دارد که فواره ای در مرکز آن به آب جریان می دهد. حوض موجود در محوطه عمارت به وسیله چهار درخت گردو قدیمی احاطه شده است. این سبک از طراحی، همانند دروازه های قلعه های حکومتی در آن دوره است.

در این عمارت دیدنی و زیبا، کتیبه ای وجود دارد که در آن نام فتحعلی شاه قاجار و امان الله خان اردلان حکاکی شده است. تاریخ ثبت شده بر روی کتیبه سال ۱۲۲۳ ه.ق را نشان می دهد. عمارت خسرو آباد سنندج، به دلیل استفاده توسط خاندان اردلان، که والیان کردستان بودند، مهم ترین بنای تاریخی این استان به شمار می رود.

نحوه دسترسی به عمارت خسرو آباد :
عمارت خسرو آباد کردستان، در بلوار خسرو آباد (شبلی) شهر سنندج قرار گرفته است. بازدید از این بنا برای عموم مردم آزاد بوده و هیچ هزینه ورودی برای آن از مردم گرفته نمی شود. برای رفتن به این عمارت تاریخی باید مسیر زیر را طی کنید :
پس از ورود به شهر سنندج و رسیدن به میدان ۱۲ فروردین، به سمت غرب حرکت کرده و پس از طی مسافت ۶۰۰ متری به سمت راست بپیچید. با ورود به بلوار کردستان و پیمودن مسیری ۲ کیلو متری، به میدانی می رسید که باید آن را به سمت چپ بپیچید. با ورود به خیابان مستوره اردلان، باید حدود ۷۰۰ متر دیگر پیش بروید. مستقیم مسیر را ادامه دهید و وارد خیابان کشاورز شوید. با عبور از خیابان کشاورز و ورود به خیابان خانقاه، فقط ۲۰۰ متر تا عمارت خسرو آباد فاصله دارید.

امکانات رفاهی اطراف عمارت :
از آن جا که عمارت خسرو آباد تقریبا در بافت مرکزی شهر سنندج واقع شده است، بازارها و مراکز فروش زیادی در نزدیکی آن قرار گرفته است. اغلب این بازارها و فروشگاه ها نیاز مسافران و مردم شهر را رفع می کنند. خرید سوغات سنندج از فروشگاه های این شهر امری متداول است.

شیرینی کنجدی گزانگبین، نوعی شیرینی مخصوص است که جزو سوغاتی های مهم شهر سنندج محسوب می شود. آدامس طبیعی و بادام سوخته از جمله سوغاتی های معروف سنندج هستند. اما نازک کاری، قالی بافی، کلاش و پارچه بافی از جمله صنایع دستی تولیدی این شهر زیبا به شمار می روند.

هتل های سنندج پذیرای مسافران و گردشگران این شهر هستند. در این میان هتل جهانگردی سنندج، هتل شادی و هتل هدایت از جمله مهم ترین و بهترین هتل های شهر محسوب می شوند. برای مثال هتل جهانگردی که در انتهای خیابان پاسداران، قرار گرفته است برای اقامت در یکی از اتاق های دو تخته خود، مبلغی معادل ۲۵۰۰۰۰ تومان را دریافت می کند. همچنین در فاصله کمی از عمارت خسرو آباد، بناهای تاریخی زیبایی نظیر پارک امیریه، امام زاده پیر محمد، حمام شیشه، تفرجگاه هفت آسیاب و عمارت سالار سعید وجود دارد که دیدند آنها خالی از لطف نیست. همچنین طبیعت زیبای اطراف شهر سنندج نیز می توان مقصد خوبی برای سفر بعدی شما محسوب شود.