«دیوالی» (Diwali) یکی از مهم ترین فستیوال های هند است اما لباس ها و نورافشانی های پرزرق و برق و معانی که در آن ها نهفته است می تواند بسته به جایی در هند که به آن سفر کرده اید متفاوت باشد. در شمال هند، فستیوال دیوالی بسیار بی نظم و در هم ریخته و البته پرسروصدا است، با آتش بازی های کر کننده در خیابان ها و قمارهای آیینی در خانه ها. ساکنان ثروتمندتری شهرها نیز این فستیوال را با طلا، جواهرات، لباس ها و هدایای بسیار گرانقیمت مانند وسایل الکترونیکی که برای خود و عزیزانشان می خرند جشن می گیرند. در روستاهای ساکت هند، مانند آن دسته روستاهایی که در سراسر ایالت ماهاراشترا در غرب هند پراکنده شده اند، فستیوال نورها به شکلی بسیار ساده تر برگزار شده و مردم علاوه بر دادن هدایایی ارزان تر به یکدیگر، ضیافت هایی به صورت عمومی برگزار می کنند.
در این مناطق اگر آتش بازی نیز صورت گیرد بسیار کم و محدود خواهد بود و اکثر مردم برای جشن گرفتن دیوالی از سنت های قبیله ای قدیمی خود پیروی می کنند. بیشتر روستاییان سعی می کنند لباس های تازه بخرند اما کمتر کسی استطاعت مالی خرید طلا، جواهرات و یا هدایای گرانقیمت را دارد. تاریخ های سالانه جشن دیوالی نیز مانند سبک جشن گرفتن متفاوت و سیال است. این فستیوال هندی معمولاً به مدت 5 روز جشن گرفته می شود و بزرگ ترین و مهم ترین روز جشن نیز روز سوم خواهد بود.
در سال 2018، شمال هند این روز را روز هفتم نوامبر که مصادف با چهارشنبه است جشن می گیرند. اما همین روز در جنوب هند در روز سه شنبه ششم نوامبر جشن گرفته شده و به آن دیپاوالی گفته می شود. در ادامه این مطلب می خواهیم نگاهی بیندازیم به روش های بسیار معمولی که هندی ها بر اساس آن ها فستیوال دیوالی را برگزار می کنند و به شما نیز توصیه می کنیم در صورتی که قصد سفر به هند برای دیدن این جشن سنتی را دارید هوشمندانه سفر کنید و از قبل مقدمات سفر خود را فراهم نمایید تا این جشن پرزرق و برق و بزرگ را از دست ندهید. با وبسایت رزرو هتل ایران هتل آنلاین همراه باشید.
سنت های متداول برخی از سنت های فستیوال دیوالی در اکثر نقاط شبه جزیره هند یکسان هستند. در شهرها و مناطق روستایی، فانوس های نفتی کوچکی که از خاک ساخته شده اند در مقابل در ورودی خانه ها، مغازه ها و ادارات دولتی قرار داده شده و این فانوس ها در تمام طول 5 روز فستیوال به خاطر گرامیداشت افسانه بازگشت خدای راما به قلمروش بعد از 14 سال تبعید را روشن خواهند بود. مردم هند برای خوشامدگویی و استقبال از بازگشت راما این کار را انجام می دهند. همچنین در روستاها و شهرها، هندوها اعتقاد دارند که در طول جشن دیوالی، لاکشمی که الهه ثروت هندوهاست در صورتی که خانه ها چراغانی و تمیز باشند، به زیبایی تزیین شوند و فانوس ها نیز بر در خانه قرار گیرند به این خانه ها سر خواهد زد. درها و پنجره ها باز گذاشته خواهند شد تا لاکشمی بتواند وارد خانه ها شود، خانه هایی که به تمامی تمیز و مرتب شده اند. سپس نمادهایی رنگارنگ با استفاده از انگشتان روی زمین ورودی خانه ها و مغازها کشیده خواهد شد که به آن ها رانگولی گفته می شود.
این طرح های خاص معمولاً از طبیعت گرفته می شوند و هدف از کشیدن آن ها خوشامدگویی به مهمانان و ترغیب کردن لاکشمی به ورود است. بازی های کارتی به شکل شرط بندی و قمار نیز اغلب در روستاها و شهرهای هند در ایام فستیوال دیوالی انجام می گیرد زیرا هندوها، قمار در ایام دیوالی را مبارک و مساعد می دانند. این باور از افسانه ای نشأت می گیرد که بر اساس آن لاکشمی در روز چهارم فستیوال دیوالی با شریک زندگی خود قمار کرده و برنده شده است. برخی از هندوها بر این باورند که می توان از طریق قمار، لاکشمی را تحریک کرده و به خانه ها کشاند.
قمار کردن در ایام جشن دیوالی مهمانی ها و ضیافت های قمار در ایام دیوالی در بمبئی یک سرگرمی بسیار معمول به شمار می آید. این ضیافت ها معمولاً از ساعت 10 شب در مزارع و ویلاها آغاز شده و تا 5 صبح ادامه خواهد داشت. در این بازی ها، مردم هیچ واهمه ای از باختن ندارند زیرا باختن نیز بخشی از هیجان و لذت این مراسم است. همه لباس های مخصوص تعطیلات و جشن دیوالی را به تن می کنند و همه دیگران را به خانه خود دعوت می کنند به نحوی که دوستی و گرمی روابط میان هندوها در این فستیوال بسیار قابل توجه است. بازی های متعدد دیگری نیز در این ایام انجام می شود. یکی از مهم ترین و پرطرفدارترین بازی ها «تین پاتی» (Teen Patti) است که با سه کارت بازی انجام می گیرد. از دیگر بازی های رایج می توان به بازی کارتی بلک جک و پوکر اشاره کرد.
مردم روی تشک های نرم در کف خانه های خود نشسته و بچه ها نیز در اتاق ها و طبقات بالای خانه ها مشغول بازی می شوند. خانه ها را با فانوس های گلی تزیین می کنند و همه لباس های سنتی هندی به تن دارند. خدمتکاران نیز با سینی های پر از کباب، بریانی و شیرینی های هندی از همه پذیرایی می کنند. در سراسر هند، شیرینی های هندی که به آن ها «میثای» (mithai) گفته می شود رد و بدل شده و خانواده های بزرگ دور یکدیگر جمع می شوند.
سال جدید، حساب های جدید فستیوال دیوالی با سال نو اقتصادی هندوها مصادف می شود و بسیاری از تاجران، مغازه داران و کاسب کاران هندو در این روزهای سال حساب های بانکی جدید افتتاح می کنند. افراد فعال در حوزه تجارت در ایالات مختلف به خصوص گجرات نیز دفاتر حسابی خود را پرستش می کنند.
در 5 روز فستیوال دیوالی در نقاط مختلف هند نیز مراسمات متنوع و متفاوت دیگری برگزار می شود. برای مثال، در بسیاری از نقاط هند در آخرین روز از فستیوال دیوالی، برای نشان دادن عشق،خواهران برای برادران خود غذا پخته و برادران نیز هدایایی به خواهران خود تقدیم می کنند. هینا داملی، یک زن خانه دار در بمبئی درباره جشن دیوالی اینگونه می گوید: «دنیای مدرن امروزی در حال تغییر است و فستیوال ها تنها راه برای حفظ و زنده نگه داشتن فرهنگ و سنت هایمان است. برای ما، دیوالی به معنای پیروزی خیر بر شر است، بازگشت دوباره خوبی به زندگی ما و آغاز سال جدید با رویکردی مثبت و فراموش کردن تمامی بدی هایی که اتفاق افتاده است. در طول این فستیوال در همه خانه ها میزی مملو از شیرینی چیده شده است تا اگر کسی وارد خانه شد از او پذیرایی شود».
روشنایی در طول شب در ایام دیوالی
معمولاً آتش بازی و نورافشانی از روز عصر ابتدایی فستیوال دیوالی آغاز شده و در طول شب ادامه خواهد داشت. این همه سروصدا به مثابه جشن گرفتن شکست شیطان و شر و تلاشی برای جلب توجه خدایان هندو است. مردم در مناطق روستایی دسترسی زیادی به لوازم آتش بازی مدرن ندارند از این رو آتش بازی در این مناطق چنان گسترده و خیره کننده نیست. در بمبئی، ثروتمندان فستیوال دیوالی را با تجمل فراوان جشن گرفته و می توان شاهد آتش بازی های بسیار بزرگی بود. در این میان، برخی دیگر از این بیم دارند که سنت های قدیمی جشن گرفتن فستیوال دیوالی فراموش شود به خصوص در شهرهای بزرگی مانند بمبئی. بر اساس سنت های قدیمی هندوها، جشن دیوالی برای آرامش و نزدیک شدن مردم به یکدیگر است و نه آتش بازی و سروصدا.
امید به داشتن محصولی خوب
در روستای 500 نفری پوروشوادی در ماهاراشترا، خانواده های 5 نفره معمولاً در خانه های سنگی با دو اتاق خواب زندگی می کنند. دوتا کوندار، کشاورزی از قبیله ماهادو کولی می گوید که فستیوال دیوالی یک «جشن در انتهای برداشت محصول خاریف (دانه ای گیاهی که برای رشد به باران فراوان نیاز دارد) است». از آنجایی که برداشت محصول با کسب درآمد برای کشاورزان همراه است، روستاییان مراسم دعای لاکشمی پوجا را در املاک خود در ایام دیوالی انجام می دهند و برای داشتن محصولی خوب از لاکشمی درخواست کمک و مساعدت می کنند. کوندار می گوید: «ما یک دعای پوجای کوچک برای گاوها، غلات و پول نقد خود انجام می دهیم». اعضای خانواده هر یک بشقابی از غذا را به خدایان تقدیم کرده و با گرداندن این بشقاب پر از غذا در اطراف خانه ها و دیگر املاک خود دعا می خوانند. همچنین برای این که بدن افراد برای فصل زمستان آماده باشد، هندوها مقادیر زیادی روغن و شیرینی می خورند. یکی دیگر از ساکنان محلی در این باره چنین می گوید: «وقتی کسی به خانه این روستاییان وارد می شود، به یکدیگر شیرینی تقدیم می کنند. اما برای یکدیگر هدیه نمی خرند زیرا پول زیادی وجود ندارد».
ارزش های روستایی در ایام دیوالی مانند بسیاری از مناطق روستایی سراسر هند، روستای پوروشوادی نیز مراسم خاص خود در ایام دیوالی را دارد که یکی از آن ها جشن محلی ترانه خوانی است. یکی از ساکنان این روستا در این باره چنین می گوید: «در این ایام بچه ها در حالی که یک فانوس دست ساز ساخته شده از چوب را در دست دارند به دور خانه ها قدم زده و همزمان آهنگ های ماراثی برای سعادت و بهروزی ساکنان خانه می خوانند. در مقابل به آن ها روغن و دانه های خوراکی به عنوان هدیه داده می شود. تفاوت جشن دیوالی در روستاها در این است که در این نقاط، با سادگی خاصی جشن می گیرند. این یکی از موارد نادری است که مردم روستا لباس نو پوشیده، غذای خوب برنجی می خورند و پس از ماه ها کار سخت جشن می گیرند. در شهرها که مردم کمتر با هم ارتباط دارند، جشن دیوالی بسیار پرسروصداتر و با هزینه های بیشتر است و همه سعی در ریخت و پاش بیشتری دارند».
