خانه اردکانی مشهد

به یمن قدوم پربرکت آقا علی ابن موسی الرضا(ع) مشهد شهر محبوب ایرانی ها و بسیاری از شیعیان جهان است. شاید پربیراه نباشد اگر بگوییم مشهد موطن همه هشتاد میلیون جمعیت ایرانی است. هر موقع سال که عازم این شهر مقدس باشید، مشهد مملو از مسافرین و زائرینی است که خود را به حرم مطهر رسانده اند. مشهد اما به جز جنبه مذهبی مشهودش شهری تاریخی و مدفن بزرگانی همچون فردوسی است. جاهای دیدنی مشهد برای هر گردشگری ایده آل است. علاوه بر جاذبه های تاریخی، مذهبی و طبیعی این شهر، چند سالی است که سر و کله مراکز تفریحی پیشرفته و آنچنانی هم به مشهد باز شده است تا این شهر تبدیل به یک میزبان تمام و عیار شود و برای هر گردشگری جذاب!

هتل های چند ستاره، مراکز خرید لوکس، کافه ها و رستوران ها هم، خودشان را به این مسیر رسانده و حالا مشهد را تبدیل به کلان شهری بی رقیب کرده اند. اما این بار شما را به یک سفر تاریخی در کوچه پس کوچه های اطراف حرم دعوت می کنیم. خانه اردکانی در مشهد مقصد این باره سفر ماست. خانه ای مملو از تاریخ، فرهنگ و اصالت ایرانی که سرجابودنش در میان ساخت و سازهای پرسرعت مشهد لبخند را میهمان لب هایتان خواهد کرد. اگر دلتان میخوهد میهمان یک خانواده اصیل مشهدی آن هم در یکصد و اندی سال پیش باشید و آزادانه و رها در خانه شان به گشت و گذار بپردازید، یکراست به خانه اردکانی، دولابیان، مشهد سر بزنید. سفر به مشهد از جنس طلب و دل است. هر وقت که دلتان هوای مشهد را در سر داشت، سری به ایران هتل زده و با رزرو هتل در مشهد سفرتان را بی هیچ دغدغه ای آغاز کنید.

مشهد شهر خانه های تاریخی
از شمال تا جنوب از شرق تا غرب، میهمان هر قوم و طایفه ای از ایرانی ها که باشید، شگفتی های فراوانی در انتظار آدمی است. آدم هایی که در عین داشتن هویتی ایرانی هر کدام انگار متعلق به دنیایی متفاوت هستند. نوع پوشش، گویش ها، آداب و رسوم و جزئیاتی که گاه آنقدر متفاوت و نوست که آدمی را حیرت زده می کند. تا همین چند دهه قبل درست قبل از اینکه معماری های مدرن هجوم بیاورند و خانه ها را یک شکل و سنگی کنند، خانه هایمان نیز بوی اصالت و فرهنگ مان را می داد. زمانی که قدم در یک خانه ایرانی می گذاشتید این آداب و رسوم و ارزش های خانواده بود که در کنار زیبایی و هنر، خود را در در و دیوار خانه به نمایش می گذاشت. در میان شهرهای ایران کاشان ملقب به شهر خانه های تاریخی است ولی شاید تعجب کنید اگر بدانید که مشهدی که شاید سالی یک یا دوبار به آن سر می زنید، هم پر از خانه های تاریخی و قدیمی است. خانه هایی سر تا پا مشهدی با جلوه های زیبایی از معماری و هنر که بازدید از آن ها حال و هوای یک خانواده اصیل مشهدی را برایتان تداعی خواهد کرد.

خانه داروغه، خانه ملک، خانه پیشه وران، خانه حناساب، خانه رجایی، خانه توکلی، خانه پدری رهبر انقلاب و چند ده خانه تاریخی دیگر که همه نشان از تاریخ بلند بالا و فرهنگ مشهد و سرزمین خراسان دارد. خانه هایی وسیع و زیبا، آراسته به انواع هنرهای ایرانی که همچون یک موزه واقعی است. موزه ای که روزگاری محل آمد و شد بسیاری از ساکنین این شهر بوده است. در این میان سری به یک خانه قاجاری می زنیم که از قضا در فاصله کوتاهی از حرم قرار دارد. این خانه ها گاهی روایت ها و داستان های بسیار شنیدنی را در خود جای داده اند که شنیدنشان به هنگام دیدن زیبایی های خانه خالی از لطف نیست. بیایید گوشمان را به قصه ها سپرده و چشم هایمان را میهمان خانه اردکانی کنیم و به روزهایی برویم که بانوی عمارت در حال تدارک دیدن برای یک میهمانی پر آب و تاب بود آن هم در روزگاری قاجاری.

میهمان خانه اردکانی مشهد
از درب طبرسی حرم که خارج شوید باید خودتان را به بلوار وحدت برسانید. وارد خیابان شهید سالاری مقدم که وحدت 21 نامیده می شود شده و بعد به کوچه صفارهرندی بروید. خوب حتما می گویید چه مسیر پیچ در پیچی! راستش را بخواهید به هر کدام از کوچه های قدیمی مشهد که سر بزنید با همین مسیرهای پیچ واپیچ روبرو می شوید و این بخشی از معماری مشهد قدیم است. کوچه صفارهرندی اما به یک بن بست منهتی می شود و در انتهای بن بست خانه ای قرار دارد که یکصد سال است آنجا جاخوش کرده به نام خانه اردکانی ها شهره است.
خانه مربوط به روزهای آخر حکومت قاجار و اوایل حکومت پهلوی اول است. خانه ای متعلق به تاجر متمول و به نام آن روزهای مشهد که حسین اردکانی نام داشت. خانه نیز نام اردکانی را از صاحب خانه به ارث برده است.
قدم در خانه که می گذارید، خانه ای تمام قد ایرانی در مقابل چشمانتان ظاهر می شود. درب ها، پنجره ها و دیوارهای خشتی و آجری خانه تمام آن چیزی است که از یک خانه ایرانی در ذهن دارید. یک حیاط بزرگ و اتاق هایی که دور تا دور حیاط صف کشیده اند. یک حوض هم به رسم خانه های آن دوران در مرکز حیاط قرار گرفته است. حیاط عمیق تر است و با چند پله به ایوان طبقه اول متصل می شود. به سبک همه خانه های ایرانی حرمت خانه حفظ شده و فضایی ورودی اصلی را از حیاط فاصله می دهد. درب های چوبی و کاشی کاری های رنگارنگ زینت بخش جای جای خانه اند.
از خانه ایرانی چه در ذهن دارید؟ تابستان نشین، زمستان نشین، حوض، تنورخانه، آب انبار. هر چه در ذهن دارید در این خانه یافت می شود. تابستان نشین های بزرگ در سمت جنوبی خانه و زمستان نشین های کوچکتر در بخش شمالی خانه، از همان هوشمندی های معماران ایرانی است که خانه را طوری می ساختند تا نهایت استفاده را از طبیعت برده و نهایت رفاه و آسایش را برای ساکنین فراهم کنند.
تابستان نشین مزین به سایه بان است تا آفتاب کمتر در آن رخنه کند و زمستان نشین کوچک تا تمام اتاق از نور خورشید سیراب شود و این یعنی مدیریت انرژی آن هم در یکصد سال پیش. در کنار تابستان نشین اتاق هیزم، آب انبار، حوضخانه و … قرار دارد که نشان از تمول بالای صاحبخانه و اعیان نشین بودن بنا دارد، باز هم نظم و ترتیب یک خانه ایرانی. آب انبار تخریب شده اما بقیه قسمت ها به قوت خود باقی است. سه دری های چوبی هم در این بنا زینت بخش اتاق میهمان شده اند.

زمستان نشین اما از بخش تابستان نشین خانه نیم قرنی قدیمی تر است اما همان بخش تابستان نشین هم قدمتی هشتاد و اندی ساله دارد. خانه اما در یک سو طبقه دومی هم دارد. کافی است راه پله را در پیش بگیرید تا به اتاق های طبقه دوم هم دسترسی پیدا کنید. ایوان با نرده چوبی و ستون های آجری زیبا در طبقه دوم منظره باصفایی را در مقابل اتاق هایی که تعدادشان به سه اتاق می رسد، ایجاد کرده است. اگر از ایوان نگاهی به بنا بیاندازید کاشی کاری بالای پنجره ها و میانه دیوارها بیشتر نقش و نگارشان را به رخ می کشند. بیرون خانه ظاهری پهلوی دارد اما داخل اتاق ها معماری قاجار را کاملا به بیننده یادآوری می کند.
خانه بزرگ و جادار است با چندین انبار و قسمتی مخصوص خدمه که در کنار آشپزخانه و قبل از حیاط مرکزی در ورودی اصلی قرار گرفته است. آن طور که گفته می شود بنا از زمان ساخت دچار تغییر نشده است و تا همین چند سال پیش هم جنبه مسکونی داشته است.

خانه اما از همان ابتدا محل برگزاری مراسم عزای حسینی بوده است. خانواده اردکانی بعد از، از دنیا رفتن اردکانی بزرگ خانه را به یکی از اقوام دور خویش واگذار می کنند و خانه اردکانی محل زندگی خانواده دولابیان می شود. گرچه نزدیک به چند دهه از اقامت خانواده دولابیان در این بنا می گذرد اما هنوز هم این خانه به نام خانه اردکانی شهره است. خانواده دولابیان نیز سال های سال مراسم عزای حسینی را در این خانه زیبا برگزار می کردند و شاید رمز جذابیت این خانه همان دورهمی های هر ساله بوده است. چرا که تا همین چند وقت پیش هم بساط روضه در این خانه برپا بوده و شاید رمز سرپابودن این خانه یکصد ساله از نیت صاحبخانه بوده است.
خانه اردکانی ها به سبب قدمتش چندین سال قبل در لیست خانه های تاریخی در فهرست میراث ملی ثبت شد اما چند سال بعد به طور ناگهانی از این لیست کنار گذاشته شده است. نمیدانم خطر تخریب تا چه حد این خانه را تهدید می کند اما هرچه که هست تخریب این خانه تاریخی زیرپا گذاشتن بخشی از تاریخ مشهد است. تصور اینکه این خانه ممکن است دچار آسیب شود هر بیننده ای را متاثر می کند. چرا که بخش مهمی از هر خانه ایرانی روحی است که به هنگام ساخت در کالبدآن دمیده شده است و آن روح فرهنگ و هنر و احترام یک خانواده ایرانی است.
سفر به مشهد همیشه خدا حال مرا خوب می کند، فرقی نمی کند سوار بر یک قطار یا بلیط هواپیما بدست باشم. همین که میدانم مقصد مشهد است، آرامشی عجیب و خواستنی بر روح و جانم سایه می افکند. این بار اما سفر طعم دیگری داشت خاطره بازی در خانه ای تاریخی که ارادت ساکنانش به اهل بیت(ع) سال های سال در آن را به روی نسل های مختلف گشوده است. حتما در سفرهای بعدی سری به سایر خانه های تاریخی مشهد خواهم زد.

اقامت در مشهد
اقامت در شهر بزرگ و شلوغی همچون مشهد پیرو شرایط بسیاری است. اینکه دوست دارید در چه منطقه ای اقامت کنید، چه مقدار هزینه کرده و چه امکاناتی را دریافت کنید. اگر هم در فصول پرتردد عازم مشهد شوید، پیدا کردن یک هتل خوب در میان انبوه هتل های مشهد، از هتل های چند ستاره همانند هتل الماس 2 مشهد گرفته تا اقامتگاه هایی ارزان تر، با وجود حجم بالای مسافرین تبدیل به یک معضل می شود. اما اگر هوشمندانه سفر کنید قبل از آغاز سفر سری به ایران هتل آنلاین زده و با مراجعه به لیست هتل های مشهد و با اطلاع از آخرین جزئیات هتل ها و قیمت ها کار رزرو هتل را به صورت آنلاین انجام داده و بعد با خیال راحت سفرتان را آغاز می کنید. ، شاید شانس بیاورید و با دریافت یک تخفیف اقامتی لوکس تر و کم هزینه تر را تجربه کنید!