بهمن، برترین امشاسپند
بهمن از واژه ی اوستایی وهومن، اقتباس شده است. بهمن را با اندیشه ی نیک، منش نیک و خرد سپندینه (خرد مقدس) یکسان دانسته اند. در ایران باستان یازدهمین ماه سال و دومین روز از هر ماه را با نام وهومن نام گذاری می نموده اند و آن را جشن می گرفته اند. بهمن تجلی خرد و اندیشه ی نیک به شمار می آید و در سمت راست اورمزد نقش مشاور را به عهده دارد. بهمن با انتقال اندیشه ی نیک به ذهن انسانها، دین را به آنها می شناساند و به سوی آفریدگار رهنمونشان می نماید.
بهمن در اعتقاد ایرانیان باستان برترین امشاسپند آیین زرتشت به شمار می آمده است. در گاثاهای زرتشت و دیگر بخش های اوستا به کرات با نام امشاسپند بهمن مواجه می شویم. بهمن امشاسپندی بود که بر زرتشت ظاهر می شود و پیامبری اش را به او ابلاغ می نماید. بهمن زرتشت را نخستین فردی می دانست که آیین اهورامزدا را پذیرفته است. به این جهت به او گفتار دلپذیر آموخت. از دیدگاه زرتشت اردیبهشت و بهمن نایب اهورامزدا به شمار می آیند. لذا او از گروه دیوان و مردمان زیانکار روی برگردانده و به سوی اهورامزدا، بهمن و اردیبهشت پیوسته است. از آنجا که زرتشت پناهگاه بینوایان به شمار می آید، همواره از اهورامزدا، اردیبهشت و بهمن انتظار یاری رساندن دارد. بهمن نه تنها در گاثاها، بلکه در سراسر ادبیات مزدیسنا، نماینده ی اندیشه ی نیک و منش نیک و خرد خداوندگار محسوب می شود.
جشن بهمنگان، آئین و آداب و رسوم
جشن بهمنگان با نام بهمنجه نیز شناخته می شود. این جشن به جهت پاسداشت مردان درستکار برگزار می گردیده است. در اشعار فرخی سیستانی و منوچهری دامغانی به برگزاری جشن بهمنگان اشاره شده است. در واقع جشن بهمنگان یک جشن ملی و مردمی است که دارای پیشینه ی کهن تاریخی می باشد. در این روز از کشتار حیوانات سودمند و همچنین از خوردن گوشت آنان خودداری می شده است. چرا که بهمن امشاسپندی بود که از حیوانات سودمند در جهان پشتیبانی می نمود. حتی برخی از زرتشتیان در تمامی روز های ماه بهمن از کشتار این حیوانات پرهیز می نمودند. 
طبق اسناد موجود و گفته های صاحبان نظر، در این روز ( دوم روز از بهمن ماه )، طعام ها تهیه می شده و نیز بر ظرفها بهمن سرخ و بهمن زرد افشانده می شده است. ماهی، ماست و تره بر روی سفره نهاده می شد. پخت غذاهای مقوی و نیز تهیه ی شیر خالص که احتمالا به جهت تاکید بر فواید آن بوده، مرسوم بوده است. چیدن گیاهان از کنار آب های جاری و نیز تهیه ی بخور و سوزاندن آنها به جهت خاصیت شان نیز از دیگر موارد مذکور در خصوص این جشن می باشد. از نمادهای جشن بهمنگان می توان به خروس که پرنده ی مختص بهمن و نیز گل یاسمن سپید که گل ویژه ی او به شمار می رفته است، اشاره نمود. 
تاکید بر چیدن گیاهان در این روز، به منزله ی خواص دارویی آنان می باشد. در ایران باستان خوردن برخی گیاهان به منزله ی تقویت حافظه صورت می گرفته است. برخی گفته ها نیز حاکی از بر پایی میهمانی باشکوهی در نیمه ی روز در دوم روز از بهمن ماه می باشد. از آنجا که اکثر جشن های ایرانی با تاکید بر اجرای آئین های درست و نیز برپایی خوان های وسیع و گسترده در معرفی مفیدترین نعمات پروردگار و نیز شکرانه ی آنان برگزار می گردیده است، به حتم بهمنگان نیز یکی از این جشن های باشکوه است که با اجرای کامل ترین آئین های زمان خود بر پا گردیده است.
