با ترک ناگهانی محل برگزاری دومین ملاقات بین کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، و دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده در هانوی، امیدها برای صلح در شبه جزیره کره یک بار دیگر با ناامیدی روبرو شد. این آخرین مورد از سری دیدارها در رده های بالای حکومتی بین کره شمالی، کره جنوبی و ایالات متحده بود که امید می رفت صلح را به شبه جزیره کره باز گرداند. در ماه های قبل از این دیدار موون جائه این، رییس جمهور کره جنوبی در منطقه غیرنظامی بین دو کره با رهبر کره شمالی دیدار کرد، دیدار و گفتگویی یک روزه که یک حرکت تبلیغاتی و پر از سمبل های صلح و برادری بین دو کره بود. منطقه غیرنظامی بین دو کره یک منطقه در 30 مایلی شمال سئول (پایتخت کره جنوبی) است که در آتش بس بین دو کره در سال 1953 به عنوان منطقه حائل بین دو کره که هیچ فعالیت نظامی در آن وجود ندارد تعیین شده است.
این منطقه با 160 مایل طول مانند یک زخم بزرگ منطقه شمالی و جنوبی شبه جزیره کره را از یکدیگر جدا می کند و نه تنها یک مکان استراتژیک برای نشست ها و دیدارهای سیاسی است بلکه یک جاذبه گردشگری پرطرفدار نیز به شمار می آید. اگر چه این منطقه نام «غیرنظامی شده» را بر خود دارد و ظاهراً باید هیچ گونه فعالیت نظامی در آن وجود نداشته باشد اما یکی از شلوغ ترین مرزهای جهان در زمینه حضور نظامیان و تجهیزات نظامی به شمار می آید که سالانه بیش از 1.2 میلیون نفر گردشگر را از سراسر جهان به خود جلب می کند. سفر به این منطقه با هر سفر خارجی که تاکنون تجربه کرده اید متفاوت است زیرا سفر به منطقه غیرنظامی بین دو کره و به خصوص بخش جنوبی آن قوانین و محدودیت های خاصش را دارد. سفر به مناطق جنگی برای ایرانی ها موضوع تازه ای نیست و شاید شما نیز تجربه سفر به مناطق جنگ زده کشور را داشته باشید. اگر می خواهید به یکی از این مناطق سفر کنید می توانید با رزرو هتل آنلاین از میان بهترین هتل های اهواز و دیگر استان ها و شهرهایی که گذشته ای مرتبط با جنگ دارند از مناطق جنگی غرب و جنوب غرب کشور دیدن کنید. سفر به منطقه غیرنظامی شده بین دو کره نیز سفری در همین عرصه اما با دورنمایی منحصربفرد خواهد بود. در ادامه این مطلب می خواهیم نحوه سفر به این منطقه را برای کسانی که دوست دارند به منطقه غیرنظامی بین دو کره سفر کنند شرح دهیم.
موقعیت خود را درک کنید
وقتی خود را در یک منطقه غیرنظامی با پهنای تنها 2.5 مایل می یابید اولین تصویری که نظر شما را جلب می کند «منطقه امنیتی مشترک» (Joint Security Area (JSA)) است که حوزه صلح پانمونجوم نیز نامیده می شود. این بخش از منطقه را می توان به راحتی با اتاق کنفرانس صلح نظامی آبی روشنش شناسایی کرد که دقیقاً روی خط مرزی نظامی بین دو کشور ساخته شده است. اما این بخش از منطقه غیرنظامی بین دو کره به خاطر خیل سیم های خاردار و پرسنل نظامی جدی اش «ترسناک» و «ناخوشایند» توصیف می شود. بیل کلینتون، رییس جمهور سابق ایالات متحده که در سال 1993 از این منطقه دیده کرده در گفته ای مشهور آن را «ترسناک ترین نقطه روی زمین» توصیف کرده است. سایمون کوکرل، مدیر آژانس گردشگری کوریو تورز (Koryo Tours) که در زمینه برگزاری تورهای مسافرتی مستقل به کره شمالی فعالیت می کند، در این باره چنین گفته است: «پانمونجوم پرطرفدارترین بخش منطقه غیرنظامی بین دو کره از هر دو طرف است. جایی است که می توانید صف آرایی نیروهای خط مقدم را از نزدیک ببینید و از طریق اتاق کنفرانس، حتی از آن عبور کنید». اما این تنها یک بخش از تجربه گردشگران در منطقه غیرنظامی شبه جزیره کره است. در کره جنوبی، فضا از مکانی به مکان دیگر متغیر است. از احترام همراه با آرامش و خلوت در منطقه امنیتی مشترک تا شلوغی در پایگاه دیده بانی موسوم به «Dora Observatory».
حتی یک پارک نمادین در پارک صلح ایمجینگاک نوری (Imjingak Nuri Peace Park) در خارج از منطقه غیرنظامی در سمت کره جنوبی منطقه ساخته شده که با تاریخچه تاریک و پرتنش منطقه در تضاد کامل است. کوکرل می گوید: «اگر چه همیشه در این منطقه تنش وجود دارد اما نمی توان آن را به لبه چاقو [مراد از حساسیت بالا و احتمال وقوع درگیری بین دو طرف در هر لحظه] تشبیه کرد. برای دهه هاست که همه چیز در حالت کنونی حفظ شده است. شاید رفتن به خط مقدم گیج کننده باشد وقتی که آن را علیرغم گفتمان دو طرف، آرام می یابید».
در دو طرف منطقه غیرنظامی بین کره شمالی و جنوبی، گردشگران باید در یک تور خصوصی یا گروهی همراه با راهنما ثبت نام کنند. آژانس های گردشگری معتبری مانند «Koryo Tours» در بخش شمالی و «Viator» در بخش جنوبی این کار را برای گردشگران انجام خواهند داد. در کره شمالی، دو بخش از منطقه غیرنظامی بیشتر مورد توجه گردشگران قرار گرفته است: پانمونجوم و پست دیده بانی دیوار بتنی (Concrete Wall) که به مانع ضد عبور تانک احداث شده توسط کره جنوبی در انتهای جنوبی منطقه غیرنظامی اشراف دارد. در مقابل نیز، در بخش کره جنوبی و مناطق اطراف آن، چندین پارک، برج های دیده بانی، موزه و تعداد فراوانی آژانس های گردشگری قرار دارند. شهروندان اهل ایالات متحده از اول سپتامبر 2017 به دستور مقامات ارشد ایالات متحده ممنوع شده است و به همین دلیل تنها راه دسترسی شهروندان ایالات متحده به کره شمالی،اخذ ویزای کره جنوبی است و بسیاری از کسانی که برای اولین بار از منطقه غیرنظامی بین دو کره دیدن می کنند تور مشترک منطقه غیرنظامی و منطقه امنیتی مشترک را از راه سئول انتخاب می کنند. برنامه سفر معمولاً مسافران را به تونل های ناتمام نفوذ که گفته می شود توسط کره شمالی ساخته شده، پل آزادی (Freedom Bridge) مانع گذاری شده که در انتهای جنگ کره برای بازگشتن اسرای دو طرف استفاده شد، پارک صلح نوری، مرکز دیده بانی دورا و مرکز دیده بانی کوه اودو (Mount Odu Observatory) می برند.
مرکز دیده بانی کوه اودو که با نام «تپه اتحاد» (Unification Hill) نیز شناخته می شود یکی از پرطرفدارترین نقاط منطقه غیرنظامی شبه جزیره کره است که با استفاده از دوربین های دو چشم، نماهایی 360 درجه ای را تمام شبه جزیره کره در اختیار گردشگران ماجراجو قرار می دهد. از این مکان امن می توانید شهرها و خودروهای مدرن در کره جنوبی را از یک طرف و مناظر پر از گیاه و سبزه را در طرف کره شمالی دید که اگر چه به مقدار خیلی زیادی خالی از سکنه است اما می توان لک لک های سفید، عقاب ها، خرس ها، بزهای کوهی و گوزن ها را در آن دید.
تجربیات غیرمنتظره
برخی از تورهای گردشگری نیز صحبت کردن یا کوهنوردی کردن با کسانی که از کره شمالی فرار کرده اند را نیز به مشتریان خود ارائه می دهند تا آن ها را بهتر و بیشتر با زندگی در آنسوی منطقه غیرنظامی کره آشنا سازند. کاکرل در این باره می گوید: «در بخش کره شمالی تعدادی کشاورز در منطقه غیرنظامی زندگی می کنند و روی هم رفته می توان زندگی مردم کره شمالی را بسیار دشوار توصیف کرد». اگر چه در منطقه غیرنظامی بین دو کره یک راهنما در کنار شما خواهد بود اما تجربیاتی در منطقه غیرنظامی می تواند برای شما غیرمنتظره باشد، از حیات وحشی که ناگهان در برابر چشمان شما ظاهر می شوند تا موزه هنری معاصر، یک زمین گلف سه سوراخه و دیداری اتفاقی با سلبریتی ها.
و اگر می خواهید جنبه هایی از منطقه غیرنظامی بدون حضور راهنما را تجربه کنید می توانید به موزه منطقه غیرنظامی یا برج اتحاد بروید که به روی مسافران مستقل در بخش جنوبی باز است. کاکرل می گوید: «من 169 بار به منطقه غیرنظامی بین دو کره رفته ام و خاطراتی بسیار جذاب از این منطقه دارم. عجیب ترین چیزی که برایم اتفاق افتاده زمانی بود که دنیس رودمن آهنگ “تولدت مبارک کیم جونگ اون” را در سال 2014 خواند. این اتفاق بسیار غیرمنتظره و غیرطبیعی بود».
شمال در برابر جنوب
اگر چه با شگفتی ها و چیزهای غیرمنتظره ای روبرو خواهید شد اما منطقه غیرنظامی بین دو کره جایی نیست که یک گردشگر بتواند به راحتی در آن قدم بزند و به هر کجا که خواست سرک بکشد. در دو طرف مرز، مسافران باید همواره در کنار راهنماها و اسکورت های نظامی خود باقی بمانند. از شما خواسته خواهد شد فرمی را امضا کنید که در صورت جدا شدن از گروه و یا رفتن به درون میدان مین، همه چیز را متوجه خود شما خواهد ساخت. اما وقتی پای قوانین سخت به میان می آید با این واقعیت باورنکردنی روبرو خواهید شد که قوانین گشت و گذار در منطقه جنوبی مرز بسیار سخت گیرانه تر از قوانین منطقه شمالی آن است. در بخش کره جنوبی، مسافران باید قوانینی بسیار سختگیرانه را رعایت کنند، از جمله اینکه پوشیدن سندل، لباس های جنگلی و یا شلوارهای جین کوتاه ممنوع بوده و همچنین نیز باید از دست تکان دادن، اشاره کردن و گرفتن عکس بدون اجازه خودداری کرد. کاکرل می گوید: «بسیار عجیب است که می بینید در هر موقعیتی کره شمالی دیدگاهی بسیار آسان گیرانه تر نسبت به کره جنوبی نشان می دهد و به وضوح می بینید که کره شمالی جامعه بسیار بازتری دارد».
سرنوشت منطقه غیرنظامی بین دو کره
علیرغم فضای امیدوارانه و خوشبینانه حاکم بر روابط بین دو کره در سال های اخیر، بسیاری از کارشناسان سیاسی بر این باورند که به این زودی ها منطقه اسماً غیرنظامی اما شدیداً نظامی شده بین دو کره به این زودی ها برداشته نخواهد شد. کاکرل در این باره چنین اظهارنظر می کند: «به نظر من احتمال از بین رفتن منطقه غیرنظامی بین دو کره بسیار بعید است. در حالی که در این لحظه همه ظاهری دوستانه دارند اما به نظر من هر گونه حرکت عملی برای برداشتن منطقه غیرنظامی برای اتفاق افتادن به زمان بسیار طولانی نیاز دارد. هر چه باشد اکنون دهه هاست که این منطقه برقرار بوده است. و در حالی که دو طرف، دستکم در گفتمان، با آن مخالفت می کنند اما برای اهداف تبلیغاتی سیاسی ابزار بسیار مناسبی برای دو طرف بوده است. پیشنهاداتی برای تبدیل کردن منطقه غیرنظامی بین دو کره به یک منطقه حفاظت شده طبیعی یا یک پارک صلح وجود داشته اما به نظر من برقراری اعتماد کافی برای برداشتن منطقه غیرنظامی مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید».
به باور کاکرل اگر تنش بین دو کشور همچنان رو به کاهش باشد، امید می رود که در سال های آینده دو کشور دسترسی آسان تری به مرزها را در اختیار گردشگران و شهروندان خود قرار دهند. همچنین او بر این باور است که تبادلات فرهنگی می تواند تلاش های انسان دوستانه برای بهبود شرایط زندگی روستانشینان اهل کره شمالی که به سختی زندگی می کنند را تسریع بخشد. او در این باره نیز چنین می گوید: «کره شمالی یک منطقه بسیار پیچیده است و البته گیج کننده، ناامید کننده و کشوری چند بخشی و پیچیده. هم این کشور و هم مردمی که در آن زندگی می کنند به نگاهی از نزدیک تر و درکی بسیار هوشمندانه تر و عمیق تر از نسخه هایی که اکنون از طریق مشاهدات مرزی صورت می گیرد نیاز دارند. البته که رفتن به یک سفر کوتاه نمی تواند همه چیز را واضح نشان دهد اما می تواند آغاز فرآیند یادگیری و درک این کشور باشد».
واقعیت های کوتاه برای سفر به منطقه غیرنظامی بین دو کره باید چه چیزی به همراه داشت: پاسپورت قوانین مربوط به لباس پوشیدن در بخش کره جنوبی: شلوار کوتاه، دامن و لباس های جنگلی ممنوع است قوانین عمومی در بخش کره جنوبی: دست تکان دادن، اشاره کردن، علامت دادن و عکاسی بدون اجازه ممنوع است. چه زمانی باید برای شرکت در تور ثبت نام کرد: معمولاً باید از یک هفته قبل کارهای مربوط به ثبت نام تور را انجام داد. چه روزهایی از هفته می توان از منطقه غیرنظامی بین دو کره دیدن کرد: روزهای سه شنبه تا جمعه بهترین فصل برای سفر به این منطقه چه فصلی است: بهار یا پاییز بهترین جاذبه های منطقه غیرنظامی بین دو کره: منطقه امنیتی مشترک، پل آزادی، تونل های نفوذ، مرکز دیده بانی کوه اودو
