شهرهای دیدنی کردستان

دریاچه ها در اوج، بلوط ها بی انتها، کوه ها سربفلک کشیده، دره ها پرپیچ وخم، نواها کهن و قلب ها وسیع. اینجا کردستان است، دیار اساطیری ایران، سرزمینی کهن با افسانه های بسیار، از اورامان گرفته تا زریوار، از سقز گرفته تا مریوان. اینجا کردستان است، سرزمینی که روحتان را برای همیشه مسحور زیبایی هالی خود خواهدکرد. دل به نوای موسیقی اش که بسپارید، چشم به زیبایی لباس های هزاررنگش که بدوزید، دست در دست مردمانش سر خوان مهمان نوازی شان که بنشینید اهل هر شهر و دیاری که باشید حتما در پیچ و خم های زاگرس عاشق این دیار اساطیری خواهیدشد.

سنندج
سنندج مرکز استان کردستان و شهرستان سنندج است. شهری زیبا که به اردیبهشت های جذابش شهره است و دومین شهر بزرگ کردنشین ایران محسوب می شود. شهری که به هزارتپه شهره است و البته با نام شهر مجسمه ها، ارسی ها و عقاب ها هم شناخته می شود. نگاهی به این شهر که بیاندازید خواهیددید که سنندج در میان تپه های کوتاه و بلندی که از زاگرس متولدشده اند، در درون دره ای وسیع قرار گرفته است و رودخانه ای پرآب درست از سه کیلومتری شهر عبورمی کند. همین موقعیت استراتژیک سبب شد تا در سال 1046 هجری قمری فردی با نام اردلان خان که از قضا نسبش را به پادشاهان ساسانی منسوب می کرد و با دربار صفوی روابط حسنه ای داشت اینجا در میان این تپه ها پایه های اولیه شهر سنندج را بنیان گذاری کند. وی که قصد داشت مرکزسیاسی و نظامی کردستان آن روزها را که در حسن آباد و قلعه ای به همین نام قرار داشت به سرزمینی دیگر انتقال دهد. این تپه ها را برای برپاکردن مرکزیت جدید نظامی این دیاربرگزید. سلیمان خان قلعه ای بر بلندای تپه برپاکرد و برای اینکه پای آدم ها را به این سرزمین جدید بکشاند اقدام به ساخت زیرساخت هایی همانند حمام، مسجد، مدرسه و احداث قنات کرد و کم کم روستایی کوچک در حوالی این قلعه شکل گرفته می گیرد. مردم به شهر نویی که برپای قلعه متولد شده بود سنه می گفتند که احتمالا اشاره به قرارگرفتن شهر در سینه کوه داشت و به مرور زمان تلفظ آن دچار تغییر شده بود. خیلی ها هم شهر تازه تاسیس را سنه دژ می نامیدند که برگرفته از قلعه ساخته شده در سینه کوه داشت. سنه دژ در نهایت در دوران صفوی به مرکز ایالت بزرگ اردلان مبدل می شود و بیش از پیش اهمیت می یابد. حالا پس از گذشت صدها سال از ساخت این شهر هنوز هم مردمان کرستان سنندج را همان سنه می نامند. اما تاریخ کردستان و بخصوص سنندج بیشتر از این حرف هاست.

باستان شناسان در اطراف شهر سنندج آثاری باستانی را از تپه های متعددد کشف کرده اند که نشان می دهد این دیار چیزی قریب به شش هزار سال قدمت دارد و سابقه سکونت در آن به هزاره چهارم پیش از میلاد و عصر مس می رسد. در مناطق و روستاهای اطراف سنندج هم مقبره ها و سنگ قبرهایی قرار دارد که گاه بیش از هزار سال قدمت دارد و این باور را تقویت می کند که سنندج روزگاری شهری آباد و بزرگ بوده اما در ماجرای یورش مغول ها به کلی ویران شده و سپس شهر فعلی شکل گرفته است. خیلی ها هم سنندج و مناطق اطرافش را همان شهر گمشده پارسوا می دانند که خواستگاه اصلی قوم ماد و البته پارس بوده است. شهر در احاطه بلندی های زاگرس قرار دارد و آب و هوای غالبش سرد و خشک است. کوچه های قدیمی اش پرپیچ و خم است و گاه چندین پله در هر کوچه به چشم می خورد. شهر را ابتدا در دامنه تپه ها ساخته اند و با گسترش شهر و ساخت و سازها گاهی شهر تا روی تپه ها بالا آمده و کوچه های شیب دار را پدیدآورده است. خاندان اردلان قریب به چند صد سال بر این سرزمین حکمرانی کرده اند و ابنیه ها و عمارت های بسیاری را در آن برپا کرده اند. همین امر سبب شده است تا شهر پر از بناهای تاریخ عهد صفوی و قاجار باشد و در ردیف غنی ترین شهرهای ایران قرار بگیرد.

دیدنی های سنندج
مسجد جامع سنندج یا دارالاحسان, بازار سنندج، عمارت آصف یا همان خانه کرد، حمام خان، موزه سنندج یا عمارت سالار سعید، عمارت مشیردیوان، عمارت تاریخی وکیل، عمارت خسروآباد، امام زاده پیرمحمد، امام زاده هاجرخاتون، مجموعه تفریحی آبیدر و پارک امیریه، عمارت ملک التجار، خانه ملاباشی، حمام وکیل الملک، پارک جنگلی کشاورز از جمله جاذبه های دیدنی شهر سنندج است. هتل شادی سنندج یکی از گزینه های شما برای اقامت در شهر زیبای سنندج است.

بانه
حتما شما هم بارها نام بانه را شنیده اید. شهری بر دامنه زاگرس که در چند سال اخیر به خاطر بازارچه مرزی و مناطق آزاد خود به شهرت رسیده و همیشه خدا پر از انبوه مسافرینی است که از گوشه گوشه ایران خودشان را به بانه می رسانند. بانه مرکز شهرستان وسیع و سرسبز بانه است که درست در فاصله 250 کیلومتری شهر سنندج قرار دارد. شهری مرزی که تنها بیست کیلومتر تا نوار مرزی ایران و عراق فاصله دارد و یکی از مرزهای مهم واردات و صادرات کالا بین دو کشور ایران و عراق است. بانه را جنگل های پهناور بلوط و ارتفاعات بلندبالای زاگرس فرا گرفته اند و چشم اندازی بی بدیل را به وجود آورده اند. اما شهر بانه پیشینه تاریخی بلندبالایی دارد. قدمت دقیق این شهر مشخص نیست اما بانه قطعا در دوران پیش ازاسلام وجود داشته است. در آن دوران شهر را بروژه کون می نامیدند که به معنای آفتاب گیر بود. مردمان این دیار نیز قبل از ورود اسلام پیرو آئین زرتشت بوده اند و قومی زرتشتی بر بانه حکومت می کرده است. با ورود اسلام به این منطقه حکومت وقت بانه بدون د رگیری دین اسلام را قبول کرده و به اختیارالدین شهره می شود. این طایفه قریب به 12 قرن بر سرزمین بانه حکومت می کنند. با سقوط این طایفه، طایفه دیگری حکومت این منطقه را بر عهده می گیرد اما با شیوع طاعون عده بسیاری جان خود را از دست داده و باقی مردم شهر را برای همیشه ترک می کنند و بروژه کون به خرابه ای مبدل می شود. مردم مهاجر شهری دیگر در نزدیکی شهر سابق برپا می کنند که به نسبت شهر قبلی در ارتفاع بالاتری قرار داشته و برای رسیدن به آن مسیر سربالایی را طی می کرده اند. بانه در میان کردزبان ها به معنای بام و یا مکان بلند نیز اطلاق می شود به همین دلیل شهر جدید را که در ارتفاع بالاتری قرار داشته بانه می نامند. بانه اما دستخوش حوادث بسیاری می شود. اشغال توسط عثمانی ها، حمله روس ها و تخلیه شهر و حمله و بمباران صدام در جریان جنگ هشت ساله علیه ایران تنها بخشی از روزگار پر فراز و نشیب این دیار تاریخی و سرسبز است.

دیدنی های بانه
مراکز خرید متنوع و بیش از شصت پاساژ، دریاچه سد بانه، روستای شوی، روستای مال مال، تفرجگاه سورین، طبیعت نجنه در روستای نجنه، روستا و قلعه نژو، غار شوی، غار دستکند حسین کوهکن، روستای هفتاش، مقبره سلیمان بیگ، پارک پیرمراد، پارک دکانان، دریاچه آلوت، چشمه سالوک و ارتفاعات چشم نواز آربابا برخی از دیدنی های این شهر سرسبز و چشم نواز است. برای اقامت در بانه حتما سری به هتل هاله بانه بزنید.

مریوان
مریوان یکی دیگر از شهرهای مرزی و نام آشنای کردستان و مرکز شهرستان مریوان است که در فاصله 125 کیلومتری شهر سنندج و در همسایگی کشور عراق قرار گرفته است. سابقه سکونت در منطقه مریوان به دوران نوسنگی بازمی گردد اما در دوران پس از تاریخ نخستین ردپای آبادی مریوان به دوران حکومت مادها و آشوریان بازمی گردد. به دورانی که پادشاه آشور بر روی خرابه های شهری در همسایگی دریاچه زریوار شهری جدید بنیان گذاری می کند. مریوان به جهت قرار گرفتن در مسیر شهر تیسفون به آتشکده آذرگشسب در دوران ساسانیان و در ادامه اشکانیان از جایگاه بسیار بالایی برخوردار بوده است. اما مریوان هم در طول تاریخ همواره مورد تاخت و تازهای بسیار بوده و از جانب منازعات طایفه ای آسیب های فراوانی دیده است. این شهر پر از آثار قلعه های مستحکم و نفوذناپذیری است که در طی قرون متمادی در این شهر ساخته شده و نشان دهنده اهمیت و جایگاه استراتژیک آن است. این شهر در دوران صفوی و حکومت طایفه اردلان نیز شهری مهم بوده است و قلعه ای تاریخی به نام هلوخان در آن ساخته می شود. قلعه به مدت چندین قرن محل حکومت حکام این شهر بوده است. اما سابقه شهر کنونی مریوان به دوران ناصرالدین شاه قاجار باز می گردد. به دورانی که مریوان درست همسایه امپراطوری عثمانی و شهری مرزی بود. به دستور ناصرالدین شاه قاجار شهری در مجاورت دریاچه زریوار ساخته می شود و قلعه ای مستحکم در این منطقه برپا می شود. یکسال بعد قلعه که شاه آباد نام می گیرد توسعه داده شده و روستایی در کنار آن ساخته می شود و امکاناتی همانند حمام، قنات، مسجد و .. نیز در اطراف آن و روستاها مجاور ایجاد می گردد. سال ها می گذرد و با روی کارآمدن پهلوی شاه آباد به دژ شاهپور تغییر نام می دهد. دژ شاهپور که حالا به یک شهر شباهت بیشتری داشت توسعه می یابد. در نهایت دژشاهپور به عنوان یک شهر شناخته شده و نام آن به مریوان تغییر پیدا می کند. برخی مریوان را نامی کهن و باستانی می دانند که به معنای جایگاه مهر است. برخی دیگر معتقدند نزدیکی این شهر به دریاچه زریوار که محل فرود مرغابی ها به این دریاچه بوده سبب نامگذاری مریوان شده است چرا که مرغابی در زبان شیرین کردی مراوی نامیده می شود که به مرور زمان تغییر کرده است و برخی دیگر امویان گریخته از عراق و ساکن در این سرزمین را عامل نامگذاری مریوان می دانند.

دیدنی های مریوان
دریاچه جادویی زریوار و پارک ساحلی آن، قلعه هلوخان و قبرستان تاریخی آن، قلعه خاو، غار ریواس، مسجد سرخ، منطقه تفریحی قمچیان، بیلو، زیارتگاه ملاقوبی، غار کوناشم شم، سد گاران، روستای کانی سانان، ارتفاعات چهل چشمه، دشت ناوطاق، آبشار گویله و بازارچه مرزی باشماق تنها برخی از جاذبه های این شهر کهن و زیبا است. هتل جهانگردی مریوان یکی از گزینه های شما برای اقامت در این شهر رویایی است.

سقز
سقز که در 189 کیلومتری شهر سنندج قرار گرفته است مرکز شهرستان سقز است. سقز که دومین شهر پرجمعیت کردستان است یکی از تاریخی ترین شهرهای این استان نیز هست. اگر به تاریخ ایران نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که تا قبل از حضور آریایی ها مردمان دیگری در این سرزمین ساکن بوده اند. یکی از اقوام کوچ نشین ایرانی سکاها نام داشتند. در دوران حکومت مادها سکاها بارها به مرزهای ایران هجوم می آوردند تا اینکه در نهایت در زمان هووخشتره پادشاه مادها تحت حکومت مادها درآمده و درنهایت به سرزمین ماد کوچک کوچانده می شوند. به سرزمینی که به نام این قوم یعنی همان سکا نامگذاری می شود. این نام در طول زمان دچار تغییر شده و به ساکز، سکز و در نهایت سقز تغییر نام می دهد. سقز که تا مدت ها پایتخت این قوم بوده است در واقع یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است که بالغ بر 3000 سال قدمت دارد. نظریه دیگری اما نامگذاری این شهر را برگرفته از نام یکی از پادشاهان ماد به نام سیاکس می داند. با سقوط مادها و روی کارآمدن حکومت های دیگر سقز همواره شهری مهم و تاثیرگذار و مورد توجه پادشاهان و حاکمان وقت بوده است. در دوران صفویان نیز شهر تحت حکومت اردلانی ها درمی آید و تا مدت ها این خاندان بر این شهر حکمرانی می کنند. حکمرانی طوایف بر این شهر تا دوران پهلوی اول ادامه داشته است. شهر کنونی اما بر بلندای دو تپه قرار گرفته و رودخانه ای خروشان بین دو تپه جاری است و عملا شهر را دو تکه کرده است. سقز شهری زیبا با آب و هوایی سرد و کوهستانی است که در زمره سردترین شهرهای ایران قرار دارد.

دیدنی های سقز
غار کرفتو، مسجد دو مناره، بازار سقز، قلعه باستانی زیویه، حمام تاریخی حاج صالح، سرای اتحاد، روستای ترجان و پیست اسکی سقز تنها برخی از دیدنی های این شهر بسیار زیباست. هتل ماد سقز یکی از واحدهای اقامتی این شهر کهن است.

هورامان
هورامان یا همان اورامان که آن را هزار ماسوله نیز می نامند یکی از مشهورترین روستاهای ایران است که در شهرستان سروآباد و در فاصله 155 کیلومتری سنندج قرار گرفته است. این روستای تاریخی بر سینه کش بلندی های زاگرس قرار گرفته و رودخانه سیروان نیز از مجاورت آن عبور می کند. روستایی سنگی و بسیار سرسبز با آب و هوایی معتدل کوهستانی که با انبوه جنگل های بلوط، باغات انار، انجیر، گلابی در کنار گل های بومادران و چشمه سارهای فراوان منظره جذابی را فراهم آورده اند. این روستا اما بیشتر با پیرشالیار و مراسم و آئین های منحصربفردش شناخته می شود که هر ساله علاقمندان بسیاری را به خود جلب می کند. در مورد نامگذاری این روستا نیز نظرات بسیاری وجود دارد. برخی هورامان را محل زندگی قوم هوری و برخی دیگر ترکیب دو واژه اهورا و مان و به معنای سرزمین اهورا و برخی سرزمین خورشید می دانند. معماری روستا، طبیعت بی نظیر اورامان، مراسم آئینی پیر شالیار در کنار قلعه باستانی روستا از جمله جاذبه های اورامان تاریخی است. هتل شادی اورامان یکی از روش های اقامت در این بهشت کوهستانی است.