سازهای ایرانی

بی شک یکی از آرامش بخش ترین و نشاط آور ترین هنرها، نواختن موسیقی می باشد که این هنر نزد ایرانیان به بهترین شکل اجرا می شود و مردمان هنرمند و هنر دوست ایرانی، از قدیم الایام به ساخت انواع آلات موسیقی پرداخته اند که امروزه در کارنامه پر افتخار سرزمین ایران حک شده و به همین دلیل است که در این مقاله به دنبال معرفی سازهای اصیل ایرانی، اجزای تشکیل دهنده و چگونگی نواختن آنها رفته ایم. به یاد داشته باشید که می توانید هنگام سفرهایتان از طریق یک همراه همیشگی به نام « سایت ایران هتل آنلاین» قبل از شروع سفر، هتل مورد نظر خود را از بین هتل های ایران و تهران انتخاب و رزرو نمایید و لذت سفر هوشمندانه را تجربه کنید. یکی از بهترین هتل هایی که می توانید از طریق سایت ایران هتل آنلاین رزرو کنید، هتل بزرگ و لوکس اسپیناس پالاس تهران می باشد.

تار:

ساز تار از ۶سیم فلزی تشکیل شده که برای نواختن باید آن را به شکل افقی بر روی ران پا قرار داد و با مضرابی که در دست قرار می گیرد به آن ضربه بزنیم. طول تار ۹۵سانتی متر می باشد که سیم های اول و دوم، با هم و سیم های سوم و چهارم، نیز با یکدیگر کوک و هماهنگ شده اند. همچنین سیم پنج با سیم های اول و دوم، هم صدا می شود و سیم ششم یک اکتاو بم تر سیم های اول و دوم کوک می شود.

سه تار:

این ساز اصیل ایرانی که شباهت بسیار زیادی به تار نیز دارد، اجزای تشکیل دهنده اش به شرح زیر می باشد:
دسته، صفه رو، گوشی ها، سیم گیر، کاسه طنینی، خرک، سرپنجه، دستان ها و شیطانک.
سه تار نیز مانند تار جزءِ سازهای زهی مضرابی مقید است که با فلز، چوب و نخ نایلون ساخته شده است. برای نواختن این ساز گوش نواز باید درست مثل ساز تار نشسته و آن را به روی ران پا قرار داد و سرانگشتان دست چپ را در راستای دسته و روی دستان ها حرکت داد. سه تار دارای وزن سبکی است و به همین دلیل می توان آن را ایستاده هم نواخت. در ابتدا ساز سه تار همانگونه که از اسمش پیداست دارای سه سیم فلزی بوده که بعد از مدتی درویشی سه تار نواز سیم چهارم را هم به آن اضافه کرده است.

سنتور:

بربط:

یکی دیگر از سازهای این مرزو بوم ساز «بربط » یا «عود» می باشد که اجزای تشکیل دهنده آن شامل: صفه رو، خرک، سیم گیر، شیطانک، سرپنجه، پل و گوشی ها می باشد. این ساز قدیمی نیز جزء خانواده سازهای زهی مضرابی مقید است که با چوب و استخوان ساخته شده است، ساز عود شامل ۱۰وتر می باشد که دو به دو با هم کوک می شوند. قابل ذکر است که نت نویسی این ساز از طریق کلید سل خط دوم و یا کلید فا خط چهارم انجام می شود.

نی:

سازی خوش صدا که از گیاهی به نام نی ساخته شده و به همین نام نیز معروف گشته است. نی که باید آن را یک ساز بادی دانست، به طول شش گره و هفت بند می باشد که برای نواختن صدای دلنشین آن، باید هوا را از دهانه ساز وارد و انگشت هایمان را روی سوراخ های ساز قرار دهیم تا صداهای متفاوتی را تولید کنیم. وسعت این ساز خوش صدا به چهار منطقه موسیقی تقسیم می شود که آن چهار منطقه شامل: صدای اوج، صدای بم و بم تر، صدای غیث و صدای پس غیث می باشد. کلید سل خط دوم نیز، نت نویسی آن را بر عهده دارد.

قیچک:

یکی دیگر از سازهای ایرانی که در اقصی نقاط این کشور نواخته می شود، ساز قیچک است که از اجزایی شامل: دسته، پوست، گوشی ها، کاسه، سرپنجه، سیم گیر، شیطان و خرک، تشکیل شده است. این ساز که در دسته ساز های آرشه ای مقید می باشد، در ساخت آن فلز، چوب و پوست به کار رفته است و با ۵۶سانتی متر طول در لیست ساز های پرطرفدار اصیل ایرانی قرار گرفته است. نت نویسی قیچک آلتو و معمولی به وسیله کلید سل خط دوم و قیچک باز با کلید فا خط چهارم می باشد.

قانون:

این ساز که در خانواده ساز های زهی مضرابی مطلق قرار دارد، اجزای تشکیل دهنده اش شامل: گوشی ها، پوست، سیم گیر، پل، کلید کوک، خرک، صفه رو و شیطانک می باشد که به شکل ذوزنقه قائم الزاویه و با پوست، چوب و استخوان ساخته شده است. این ساز اصیل دارای ابریشم روکش دار یا نایلون می باشد که ۸۲وتر از جنس زه نیز دارا می باشد. صدای ساز قانون در کشور ایران تقریبا ۳اکتاونیم وسعت دارد و نت نویسی این ساز قدیمی روی دو حامل انجام می شود.

دف:

یکی از سازهای معروف و پرطرفدار ایرانی که در مجالس شادی کاربرد بسیاری دارد «دف» می باشد که اجزای تشکیل دهنده اش شامل: شستی، حلقه ها، گل میخ، کمانه و پوست می باشد. دف در لیست ساز های کوبه قرار گرفته و با پوست، چوب و فلز ساخته شده است. شکل ظاهری این ساز خوش نوا، دایره می باشد و حلقه های فلزی که صدای تولید شده از دف را زیباتر می کند، در فاصله ای معین در طول جداره داخلی این ساز تعبیه شده است.

کمانچه:

این ساز ایرانی نیز از اجزایی مانند: گوشی ها، پایه، دسته، سرپنجه، خرک، شیطانک، سیم گیر، کاسه طنینی و پوست تشکیل شده که جزء ساز های زهی آرشه ای مقید می باشد. چوب، استخوان، پوست و فلز از عناصر تشکیل دهنده این ساز ۷۵سانتی متری می باشد. برای نواختن ساز کمانچه باید نشست و ساز را به صورت عمودی روی پا قرار داد و با دست چپ شروع به نواختن کرد. حدود ۳ اکتاو وسعت معمول ساز کمانچه می باشد. نت نویسی این ساز با کلید سل خط دوم حامل صورت گرفته و یک پرده بالاتر از ساز های مضرابی می باشد.

تنبک:

تنبک که به تمبک نیز معروف است، جزء یکی از سازهای مشهور ایرانی می باشد که اجزای تشکیل دهنده آن، تنه، نفیر، دهانه کوچک و دهانه بزرگ می باشد. این ساز کوبه ای که بسیار شادی آور نیز می باشد، از چوب درخت افرا، گردو و توت ساخته شده است. نام دیگر ساز تنبک « ضرب» می باشد.

همانگونه که بیان شد در این مقاله سعی گردید که دور نمایی کلی از ساز های اصیل ایرانی داده شود و اطلاعات کلی در رابطه با شکل ظاهری، اجزای تشکیل دهنده و چگونگی نواختن آن به سمع و نظرتان برسانیم، هرچند که دامنه اطلاعات در رابطه با این سازها آنقدر وسیع می باشد که نمی توان همه آنها را در یک مقاله گنجاند، امید است که توانسته باشیم در این مقاله، به اصلی ترین سوال های شما در رابطه با این ساز های اصیل و گوش نواز پاسخ داده دهیم.