شیراز، شهر شعر و شاعران که از زمانهای دور پرورش شعر و ادب فارسی را برعهده داشته است. مکانهای تاریخی و دیدنی، مقبره های شاعران، شیراز را یکی از قطب های اصلی گردشگری در ایران کرده است. مسافران و گردشگران بسیاری، هرساله راهی این شهر با صفا و تاریخی می شوند. برای بازدید از این همه زیبایی بدون شک رزرو هتل های شیراز ضروری به نظر می‌رسد.
حافظیه، آرامگاه رند عالم سوزی است که سال ها با دوستان خود مروت کرد و با دشمنان خود مدارا. شاعری که سخنانش هنوز هم شیرین و گوارا است و دل و جان را صفایی جانانه می بخشد. این شاعر بزرگ اکنون آرام در قطعه ای از زمین شیراز آرمیده، که نامش را حافظیه گذاشته اند. اگر شما هم عاشق حافظ و شعرهایش هستید با ما همراه باشید تا به معرفی این تکه از بهشت بپردازیم.
آشنایی با خواجه حافظ شیراز
شمس الدین محمد بهاء الدین خواجه حافظ شیرازی، شاعر نامدار فارسی زبان قرن هشتم در سال 727 هجری قمری در شیراز متولد شد. وی در 65 سالگی یعنی در سال 792 هجری قمری در شیراز، دیده فرو بست.
حافظ از گنجینه های شعر فارسی به شمار می آید و در غزل سرایی بی نظیر بوده است. غزلیات حافظ شیرازی به فرهنگ غرب نیز راه پیدا کرده است و اشعار وی را به زبان های مختلف دنیا ترجمه کرده اند. پرچم دار ادب فارسی، خواجه حافظ شیرازی است. بیست مهرماه در تقویم رسمی ایران، روز بزرگداشت حافظ شیرازی نام گذاری شده است. در این روز دوستاران اشعار حافظ، شاعران و عارفان داخلی و خارجی از سایر نقاط دنیا در این مراسم حضور پیدا می کنند.
تاریخچه حافظیه شیراز
از معروف ترین مکان های دیدنی استان فارس، حافظیه را می توان نام برد که به خاطر قرار گرفتن آرامگاه حافظ در آن، به این نام معروف شده است. مجموعه ی حافظیه، در بخش جنوبی دروازه قرآن و در نزدیکی هتل بزرگ شیراز قرار دارد. حافظ جزء شعرایی است که محبوبیت جهانی دارد و گردشگران و مسافران داخلی و خارجی زیادی هرساله برای بازدید از حافظیه، به جنوب ایران سفر می کنند.
فضای داخل حافظیه بسیار دل نشین و آرام بخش است. کنسرت های بزرگی چون کنسرت محمد رضا شجریان در سالهای 1342 و 1370 و کنسرت استاد ناظری در محوطه ی آرامگاه برگزار شده است. از سال 1386 با تغییراتی که در حافظیه به وجود آمده، باعث گسترش این مجموعه گردیده است. حافظیه مجموعا حدود 2 هکتار وسعت دارد. بخش های مختلفی دارد که از معماری و فضای سبز بسیار زیبایی بهره مند است که باعث شده حافظیه فقط یک آرامگاه نباشد.
در سال 1354 وزارت فرهنگ و هنر آرامگاه خواجه حافظ شیرازی را با شماره 1009 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسانید. آرامگاه این شاعر پس از 64 سال یعنی در سال 856 میلادی اولین بار ساخته شد.
از ابتدا تا زندیه
اولین نفر شخصی به نام «محمد یغمایی» اولین قدم را برای ساخت آرامگاه حافظ شیرازی برداشت. محمد یغمایی در آن دوران، وزیر حاکم فارس (میرزا ابولقاسم گورکانی) بود. طرح ساخت اولین آرامگاه به شکل بنایی گنبدی بود و یک حوض بزرگ جلوی آن قرار داشت که با آب جاری شده از رکن آباد پر می شد.
در اوایل قرن یازدهم قمری، برای اولین بار توسط شاه عباس صفوی این آرامگاه بازسازی شد. سپس حکومت افشاریان دوباره به مرمت این بنا پرداختند. در زمان زندیه دیگر فقط مرمت نبود و چهارستون سنگی در جلوی مقبره ساختند. برای آرامگاه دو در، در شمال و جنوب و دو اتاق نیز در این دو قسمت ساخته شد. از دیگر تغییرات زندیه اضافه کردن یک باغ سرسبز در محوطه ی آرامگاه و قرار دادن سنگ قبر برای حافظیه را می توان نام برد.
از زندیه تا قاجار
پس از زندیه، حافظیه باز هم دستخوش تغییرات شد. «تهماسب میرزا موید الدوله» حاکم فارس در سال 1257 بنا را مرمت کرد. فرهاد میرزا معتمد الدوله فرمانروای فارس در سال 1295 کوشکی چوبی برای آرامگاه ساخت. فردی زرتشتی به نام «ملا شاه جهان زرتشتی ملقب به اردشیر» در سال 1317 سفری به شیراز داشت و بر سر مزار حافظ فالی گرفت که خوش یمن بود و این باعث ترغیب وی به ساخت آرامگاهی با شکوه برای حضرت حافظ شد.
هنوز کار اردشیر این نیکوکار زرتشتی تمام نشده بود که فردی متعصب و مذهبی نما به افراد خود دستور داد تا بنای ساخته شده را تخریب کنند و اجازه ساخت آرامگاه را به دست شخصی غیر مسلمان نداد. در آخر مخروبه ی آرامگاه به دست «شاهزاده ملک منصور شعاع السلطنه» طبق فرمان پدرش مظفر الدین شاه در سال 1319 ضریحی آهنی ساخت که این ضریح را پیرامون قبر حافظ بنا کردند.
از دوران پهلوی تا به امروز
در سال 1310 و ابتدای حکومت رضا شاه، «فرج الله بهرامی دبیر اعظم» استاندار فارس، به بازسازی حافظیه مشغول شد. به عنوان اولین اقدام، سردر سنگی بزرگی به دیوار جنوبی حافظیه زد و با رسیدگی به محوطه ی باغ، آرامگاه حافظیه را مزین و زیبا کرد. فضاسازی امروزی باغ حافظیه را باید مدیون ابتکار این فرد دانست.
در سال 1314، سرهنگ علی ریاضی، رئیس وقت فرهنگ فارسی با همکاری چند نفر دیگر، بازسازی حافظیه را آغاز کردند. از سال 1315 پروژه بازسازی و ساخت بنای حافظیه آغاز و در سال 1316 به پایان رسید. در حقیقت ظاهر حافظیه امروزی شکل گرفت. پس از فروپاشی حکومت پهلوی، برای اولین بار در سال 1386 حافظیه مورد مرمت قرار گرفت. در این مرمت و نوسازی، سطح مسی گنبد تمیز و قسمت های دیگر ساختمان بازسازی شد.
طراح حافظیه شیراز
آندره گدار، یکی از طراحان و معماران خبره فرانسوی است که مسئولیت طراحی حافظیه را به عهده داشت. او از دوستداران حافظ و علاقه مند به فرهنگ ایران و شرق بود. آندره گدار حدود 32 سال در ایران اقامت داشت. طی این سال ها پست های مختلفی مانند مدیریت اداره کل باستان شناسی و موزه را بر عهده داشت. این شرق شناس بزرگ عمر خود را صرف معرفی آثار ایران به تمام جهان کرد. با توجه به اینکه او اصالتا فرانسوی بود اما علاقه و تعصب خاصی به فرهنگ و تمدن ایران داشت.
بخش های مختلف حافظیه شیراز
یکی از شیرین‌ترین تجربه های سفر به شیراز گشت و گذار در حافظیه است. قدم زدن در این مجموعه، طبعی از شعر و شاعری و روحی لطیف را به سراغ ما می آورد. حافظیه علاوه بر این که آرامگاه شاعری دوست داشتنی چون خواجه حافظ شیرازی است. هنر معماری ایرانی و باغ سرسبز این مجموعه جذابیت آن را دو چندان کرده است. درختان خوش قد و قامت، آراسته شدن باغ با گلهای زیبا و خوش رنگ و معطر، باغ زیباییش را بیشتر به رخ ما می کشد. نقش و نگار گنبد مقبره، ایوان بزرگ با ستونهای بلند قامت، هر بازدید کننده ای را محو تماشای خود می کند.
در کنار همه این زیبایی، حس لطیف شاعرانه، ما را ترغیب می کند تا تفالی به حافظ بزنیم که می تواند رابطه عرفانی عمیق تری با خواجه حافظ برقرار کرد. حافظیه با داشتن ویژگی های معماری و تاریخی اهمیت فوق العاده ای دارد و در فهرست آثار ملی قرار گرفته است. ایوان بزرگی مرز بین قسمت شمالی و جنوبی مجموعه قرار گرفته است.
حیاط جنوبی حافظیه
شروع مجموعه از حیاط جنوبی آغاز میشود. در سمت شرق و غرب محوطه، نارنجستان های وسیعی قرار دارد که باغ با عطر بهار نارنج در فصل بهار همه را مدهوش خود می کند. در مسیر پیاده روی، بلواری پر از گل و چمن، حیاط باغ را مزین کرده است.
انتهای بلوار ایوانی بزرگ است که با ردیفی از هجده پله در حدود چهار متر اختلاف، ایوان را از سطح زمین جدا کرده است. در اطراف مسیرهای پیاده روی، باغچه ای مستطیل شکل از درختان سرو و کاج وجود دارد و دو حوض مستطیلی به زیبایی این باغچه ها افزوده است.
صحن جنوبی مجموعه در سه ضلع خود دیوارهای بلند و کشیده شده‌ای دارد. ورودی آرامگاه در دیوار جنوبی این حیاط قرار گرفته که رو به خیابان گلستان باز می شود و با چند پله، حافظیه به خیابان وصل شده است.
تالار حافظیه
تالار حافظیه که بالاتر از صحن حیاط است با بیست ستون در میانه ی مجموعه قرار گرفته است. طول تالار پنجاه و شش متر و عرض آن به هشت متر می رسد. در زمان زندیه چهار ستون در آن بنا شده که در وسط تالار قرار گرفته است. واقع شدن تالار یا ایوان میانی در میان مجموعه، حافظیه را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم کرده است. تالار حافظیه دو اتاق دارد که در دو طرف آن قرار گرفته است. هنر معماری هخامنشی و زندیه در این بنا مشهود است.
آرامگاه قوام
یکی از دیگر بخشهای دیدنی مجموعه، آرامگاه قوام السلطنه از سیاستمداران ایرانی در گذشته است که در حافظیه قرار دارد. این آرامگاه در اتاقی بزرگ با دو اتاق دیگر در اطراف خود، در سمت چپ تالار حافظیه ساخته شده است.
حیاط شمالی حافظیه
قسمت شمالی مجموعه در گذشته قبرستان بوده است. حافظ یکی از این اشخاصی است که در محوطه شمالی حافظیه دفن شده است. در قسمت شمالی مجموعه، باغچه هایی از درختان نارنج با حوض های بزرگ مستطیلی، باغ را به خود مزین کرده اند. دیوار شمالی این صحن با این بیت از حافظ روی آن، مزین شده است:
سحرم هاتف میخانه به دولت خواهی – گفت باز آی که دیرینه ی این درگاهی
با وجود درختان نارنج در اطراف حیاط، باغچه های پر شده از چمن و کاج و سرو خودنمایی می کنند. ساختمان هایی که در قسمت شمالی قرار گرفته از قبیل کتابخانه، حافظ شناسی و چایخانه سنتی است.
آرامگاه حافظ
آرامگاه حافظ مهم‌ترین بخش در کل حافظیه شیراز به حساب می‌آید. این مقبره حدود 1 متر از سطح زمین فاصله دارد. اطراف این مقبره 5 ردیف پلکان مدور سنگی دیده میشود. دلیل فاصله مقبره حافظ از سطح زمین، القای شخصیت والای حافظ به بازدیدکنندگان است. در بالای آرامگاه حافظ، گنبدی زیبا به چشم می‌خورد. در ساخت نمای خارجی این گنبد از مس استفاده شده است. در سقف این آرامگاه نیز از کاشی‌کاری‌های معرق استفاده کرده‌اند. یکی از نکات مهم درباره آرامگاه حافظ، رنگ سبزی است که در نگاه اول مشاهده می‌کنید. این رنگ سبز به دلیل اکسید شدن مس به وجود آمده و جلوه خاصی به آرامگاه بخشیده است. در ساخت این آرامگاه از 8 ستون سنگی یکسان با ارتفاع 5 متر استفاده شده که اگر از مسجد وکیل هم بازدید کرده باشید، خواهید دید که شباهت بسیاری بین ستونهای آرامگاه حافظ و مسجد وکیل وجود دارد.
مقبره های اطراف آرامگاه
در مجموعه‌ی حافظیه مقبره‌های زیادی در کنار مقبره حافظ وجود دارد. وجود بعضی نام ها، ارزش تاریخی مجموعه را بیشتر کرده است. برای نمونه در نزدیکی مقبره حافظ، شاعری با نام «شیخ محمد شیرازی» دفن شده است.
از دیگر اشخاص دفن شده در مجموعه میتوان از شاعری به نام «محمد نصیری الحسینی» ملقب به «فرصت الدوله شیرازی» نام برد. «قطب العارفین آقا محمد هاشم ذهبی شیرازی» شاعری از سران سلسه ذهبیه است. عالم و عارف دیگر «حاج ملاعلی سمنانی» از دیگر کسانی است که در مجموعه دفن شده است.
مقبره های «حاج سید محمد علی کازرونی شیرازی» از مجتهدان فارس، «شیخ محمد مهدی کجوری» از مجتهدان به نام «شیخ محمد حسن کجوری» و«سید محمد رضا مجد العلما» ملقب به دستغیب در قسمت جلوی ساختمان کتابخانه قرار دارند. قاسم خان حاکم فارس در زمینی که ساختمان کتابخانه قرار دارد دفن شده است.
حیاط غربی
در بخش غربی حافظیه، صحن سرسبز و با صفا، با یک حوض کوچک که در آن قرار دارد باعث زیبایی مضاعف حیاط غربی شده است. در این محوطه از آرامگاه حافظ، مقبره هایی واقع شده که اشخاص نامداری در آنجا دفن شده اند.
این قسمت، مقبره الشعرا در حافظیه است و محل دفن شاعران، علما، نویسندگان، استادان دانشگاه، هنرمندان ایرانی است که می توان به افراد زیر اشاره کرد:
• دکتر شاعر لطفعلی صورتگر
• نویسنده و داستان نویس جناب رسول پرویزی
• آقای جواد مصلح فیلسوف فرزانه
• جناب محمد خلیل رجایی استاد حکمت و ادب
• دکتر شاعر استاد دانشگاه مهدی حمیدی شیرازی
• استاد دانشگاه دکت عبدالوهاب نورانی وصال
• استادادبیات دانشگاه علی محمد مژده
• موسس و رئیس انجمن خوشنویسان فارس جناب استاد حمید دیرین
• بزرگ آواز و موسیقی اصیل ایرانی آقای نورالدین سروستانی
• استاد نویسنده، مترجم، شاعر سید ابوطالب فنائی
حیاط شرقی
در قسمت شرقی حافظیه، دیواری با 14 طاق‌نمای زیبا، به چشم می‌خورد که آنها به اشعار حافظ مزین شده اند. پشت این دیوار بلند، آرامگاه خصوصی خانواده فربد و معدل قرارگرفته است. در سال 1386، سازمان میراث فرهنگی بخشی از مقبره‌های اطراف و خانه‌های این محدوده را تخریب کرد و آن قسمت را به صورت جداگانه در آورد و این بخش را به نام محوطه شرقی نام گذاری کرد. دفتر انجمن دوستداران حافظ نیز در همین حیاط شرقی قرار دارد.
نماد شناسی حافظیه شیراز
مجموعه‌ی آرامگاه حافظ زبان گویایی از ناگفته های بسیاری است که این بنا با معماری و طراحی اشعار حافظ نکته‌های آموزنده ی جالبی را به بازدید کنندگان می آموزد. هر بخش از حافظیه به عنوان یک جاذبه ی فرهنگی و تاریخی محسوب میشود. حافظ علاوه بر شاعری بزرگ و نامی، عارفی گرانقدر نیز بود. به همین دلیل طراحان مجموعه حافظیه در دوران مختلف، همه تلاش خود را کرده‌اند تا در هر قسمت، حرفی برای گفتن وجود داشته باشد. نتیجه این تلاش ها باعث شده تا در بخشهای گوناگون حافظیه، شاهد نمادهای زیادی باشید. در ادامه با نمادهای حافظیه، آشنا خواهیم شد.
نماد خروج از کالبد مادی
برای مثال هنگامی که هنوز وارد حافظیه نشدید و در خیابان گلستان هستید شما نمی توانید آرامگاه را مشاهده کنید و در شلوغی خیابان شهر گم می شوید که این نمادی از دربند بودن انسان با اندیشه های عرفانی در مشغله های جهان صنعتی است. این یعنی شما برای آنکه حافظ را به معنای واقعی کلمه بشناسید، باید از شلوغی دنیا خارج شوید. با این نماد طراحان تلاش داشتند تا به بازدیدکنندگان نشان دهند که حافظ را به عرفان باید شناخت.
نماد جهانی مادی
در ورودی مجموعه در محوطه جنوبی قرار دارد. زمانی که از در ورودی وارد محوطه جنوبی می‌شوید، باغ و گلستانی زیبا را خواهید دید. این باغ و گلستان نمادی از جهان مادی و فریبنده است. بعد از ادامه مسیر در این بخش به رواق حافظیه خواهید رسید. این رواق را میتوان نمادی از مرگ و ورود به عالم والا دانست.
هرچه به‌سمت مقبره حافظ و حیاط شمالی نزدیک‌تر می‌شوید، انگار اطراف شما نیز ساده‌تر میشود. رسیدن به ایوان، تمثیلی از پختگی انسان و غلبه بر فکر و اندیشه‌ی روزمره جهان مادی و سلوک عرفانی باشد.
نماد خورشید
ایوان حافظیه را می توان نمادی از خورشید دانست که در این جایگاه هیچ فاصله‌ای بین شما و حقیقت نیست. در واقع تا زمانی که در این دنیای مادی (محوطه جنوبی نماد جهانی مادی و فریبنده) قرار داشته باشید، این حقیقت را درک نخواهید کرد. اما هنگامی که از 9 پله تالار بالا می‌روید و با خورشید واقعی یا همان حقیقت، رو‌به‌رو خواهید شد.
نماد عالم ملکوت
حیاط شمالی مجموعه، دنیای ملکوتی را برای ما نمایان می کند. به تصور اینکه پس از مرگ و با دیدن واقعیت زندگی، انسان به آرامش می‌رسد. حیاط شمالی حافظیه در نمایانگر همان آرامشی است که پس از مرگ انتظار هر انسانی را می‌کشد.
همان طور که قبلا گفته شد، ظاهر این محوطه به مراتب از حیاط جنوبی ساده‌تر است. این نیز نشان‌دهنده آن است که در زندگی پس از مرگ، دیگر خبری از ظاهر فریبنده دنیا نیست. برای رسیدن به پاسخ سوالات خود به این ناحیه می رسید.
آرامگاه حافظ دارای 8 ستون و 8 در ورودی و خروجی است که برابری دارد با هشت در ورودی و خروجی ملکوت و همین طور قرن هشتم که همان قرن زمان حیات حافظ است.
نمادهای دیگر
گنبد آرامگاه به کلاه درویشان ترک، شباهت دارد و بسیاری گنبد را نمادی از آسمان می دانند. رنگهای گنبد نیز مفهوم های زیادی دارد. آبی فیروزه ای گنبد را می توان نمادی از بهشت دانست و رنگ ارغوانی را به شراب ازلی تشبیه کرد.
رنگ سیاه و سفید در این گنبد تعبیری از شب و روز است و رنگ قهوه ای نمادی از اصلی ترین عنصرهای جهان هستی خاک را یاد آور می شود. آرامگاه حافظ مروارید مجموعه‌ی حافظیه است و برداشت هایی متفاوت را می توان از طراحی و ساختار آن داشت.
منطقه حافظیه شیراز
حافظیه در استان فارس و در محدوده‌ی مرکزی شهر شیراز واقع شده است. این محله، در منطقه ۳ شهر شیراز قرار دارد. از شمال با بلوار ربانی، میدان ابوالکلام آزاد، بلوار جمهوری اسلامی و میدان قرآن، از شرق با بلوار هفت تنان و بلوار گلستان، از جنوب با خیابان علی ابن حمزه و بلوار چهل مقام و از غرب با خیابان حافظ، خیابان سیلو، بلوار آزادی و میدان قائم محدود شده است و با محله‌های هفت تنان، باغ تخت، کاراندیش، دروازه اصفهان، اطلسی و سیلو مجاورت دارد.
آدرس حافظیه شیراز
حافظیه در استان فارس، شهر گل و بلبل شیراز، حد فاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه روبه روی ورزشگاه حافظیه قرار دارد. حدفاصل چهارراه ادبیات و چهارراه حافظیه از سنگ فرش پوشیده شده و قرار بر این بود که مسیر پیاده رو باشد؛ اما همچنان تردد وسایل نقلیه در آن مجاز است. استفاده از وسیله نقلیه شخصی
حافظیه از شمال به بلوار هفت تنان، از جنوب به خیابان گلستان، از شرق به بلوار چهل مقام و از غرب به بلوار آزادی می رسد. ورودی اصلی حافظیه در قسمت جنوبی مجموعه و در بلوار آزادی قرار دارد. بهترین مسیر دسترسی به حافظیه با وسیله نقلیه شخصی از بلوار آزادی انجام میشود. لازم به ذکر است که پیدا کردن جای پارک مناسب در این منطقه بسیار مشکل است. بهتر است خودرو خود را در خیابان‌های اطراف حافظیه پارک کنید.
استفاده از اتوبوس
ایستگاه حافظیه، نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به مجموعه حافظیه است. اتوبوس‌های خط پایانه شهید دستغیب به بلوار نارنجستان، پایانه شهید دستغیب به پایانه نارنجستان و میدان گلستان به پایانه نمازی در این ایستگاه توقف دارند.
البته ایستگاه چهارراه حافظیه نیز فاصله کمی با مجموعه حافظیه دارد. برای پیاده شدن در این ایستگاه می‌توانید از اتوبوس‌های خط میدان کلبه به میدان ارم یا پایانه ولیعصر به رکن آباد استفاده کنید.
استفاده از مترو و تاکسی
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به حافظیه، ایستگاه مترو زندیه است. شما می‌توانید در این ایستگاه از مترو پیاده شده و سپس با تاکسی یا اتوبوس‌های خط پایانه دستغیب به بلوار نارنجستان خود را به حافظیه برسانید.
ساعت و زمان بازدید از حافظیه شیراز
اگر خواهان آرامش و نبود ازدحام جمعیت در این مکان هستید بهتر است که زمان مناسبی را برای بازدید انتخاب کنید. در فصلهای گرم، صبح زود بهترین زمان هستند چرا که از گرمای شدید وسط روز دور خواهید بود و هم ازدحام جمعیت را ندارد و می توانید بیشترین لذت را ببرید.
فصل بهار و اردیبهشت حافظیه را به زیباترین شکل خود می رساند چرا که زیبایی شکوفه های بهار نارنج و عطر خوش بوی آن هوش را از سر هر انسانی می برد. کسانی که به شلوغی جمعیت بازدید کننده علاقه دارند می توانند بعد از غروب آفتاب تا نیمه شب برای بازدید به حافظیه بروند. اما در فصل سرد سال بعد از غروب، جمعیت حافظیه بسیار کم خواهد بود.
در نزدیکی حافظیه باغ جهان نما و دروازه قرآن قرار دارد که می توانید از آنجا هم دیدن کنید. پیاده روی تا باغ جهان نما کمتر از پنج دقیقه است. جهت پیشگیری و فاصله‌ی اجتماعی در خصوص بیماری کرونا کاملا مکانیزه و از طریق چند دستگاه انجام می شود که نشانگر اهمیت سلامت گردشگران برای این مجموعه است.
ساعت بازدید از مجموعه حافظیه
• 6 ماه اول سال از ساعت 8:30 تا 23:30
• 6 ماه دوم سال از ساعت 8 صبح تا 22:30
• هزینه ی بلیط در طول سال برای دانشجویان، معلمان و فرهنگیان گرانقدر نصف و یا یک سوم می شود.
• 15 اردیبهشت روز شیراز نام گذاری شده که علاوه بر حافظیه تمامی اماکن تاریخی و گردشگری را میتوان رایگان بازدید کرد.
هتل و رستوران های اطراف حافظیه
بعد از دید و بازدید از مجموعه ی حافظیه انرژی زیادی از شما گرفته می شود و شما را گرسنه خواهد کرد. اما جایی برای نگرانی نیست! در اطراف مجموعه رستوران های زیادی وجود دارد که میشود انرژی از دست رفته خود را باز گردانید.
رستورانهایی چون هفت خوان، رستوران شاندیز، رستوران قوام، رستوران شاه عباسی و همچنین رستوران شارزه آماده پذیرایی از شما دوستداران تاریخ و ادب هستند. برای اقامت در نزدیکی مجموعه حافظیه، می توان از هتل های اطراف مجموعه مانند: هتل اطلس، هتل تخت جمشید، هتل ارگ و هتل پارسه برای استراحتی به یادماندنی استفاده کرد.
جاذبه های اطراف حافظیه
• دروازه قرآن از سمت شمالی مجموعه با فاصله ی حدودا 5کیلومتر
• باغ جهان نما از سمت شمالی حافظیه با فاصله ی 850 متر
• موزه هفت تنان از سمت شمال مجموعه با فاصله ی 850 متر
• پارک کوهپایه با فاصله‌ی یک کیلومتر از سمت شمال مجموعه
• آرامگاه سعدی از سمت غرب مجموعه با فاصله ی 3 کیلومتری
• باغ ارم با فاصله ی 5 کیلومتری در سمت شمال غربی حافظیه
• باغ نارنجستان قوام سمت جنوبی مقبره با فاصله ی 6 کیلومتر
• مسجد نصیر الملک با فاصله ی حدودا 4 کیلومتری در سمت جنوبی مجموعه
درباره حافظ و حافظیه
شنیدن نام شیراز بدون شک فکر و ذهن ما را به سمت حافظ سوق می دهد. اکثر ایرانیان برای این پیر لسان الغیب، جایگاه و ارادت ویژه ای قائل هستند. پیامبر عشق، هنر زیبایی درون، حافظ همراه همیشگی و جدا نشدنی ما از هر جشن و مراسم ایرانی مانند نوروز و شب یلدا است.
حافظ یکی از نوابغ شعر در طول همه زمانها، بوده و خواهد بود. گوته شاعر بزرگ آلمانی از دوستداران حافظ بود و آرزوی شاگردی حافظ را داشت. کتاب حافظ تقریبا در همه خانه های ایرانی در کنار قرآن کریم وجود دارد.
حافظ برای مردم ایران بسیار محترم و ارزشمند است. از کودک تا بزرگسال از شنیدن و خواندن اشعار حافظ لذت می برند. هرساله در بیستم مهر ماه، که روز ملی حافظ نام گذاری شده بر سرمزار ایشان جمع می شوند و احترام خود را به خواجه حافظ شیرازی نشان می دهند. حافظ در سال 727 هجری قمری در شیراز دیده به جهات گشود و در سال 792 هجری قمری در زادگاه خود دیده فرو بست.
این چهره ی محبوب و دوست داشتنی ایرانی، اشعار خود را از صمیم قلب می سرود. ایشان با القابی چون لسان الغیب، ترجمان الاسرار، لسان العرفا، ناظم اولیا به شهرت رسیده است. در شیراز فردی برجسته بود و عنوان شاعر دربار را داشت.
سازه ای کوچک و گنبدی شکل در زادگاه اش بر روی مزار ایشان در کت شیراز یا همان مصلای شیراز در سال 856 هجری قمری به فرمان محمد معمائی، وزیر ابولقاسم بابر تیموری ساخته شده است. بدون شک حافظ را بزرگترین غزل سرای ایران، می توان نامید که تاثیر زیادی بر شاعران بعد از خود گذاشته است.
اشعار حافظ علاوه بر اثر گذاشتن بر شعرای فارسی زبان، بر خود زبان فارسی هم تاثیری فراوان داشته است. ادبیات و اشعار این شاعر والا مقام به زبانهای دیگر هم ترجمه شده است و دوستداران مخصوص خود را در سراسر جهان دارد.
در مواردی می شود گفت اثر پذیری حافظ از قرآن کریم بوده است. حافظ فرهنگ ایرانی و اسلامی را با هم تلفیق کرده است و اشعار خود را متفاوت کرده است. اشعار حافظ علی رقم تاثیرگذاری به شاعران بعد از خود به شاعران دوران خود هم بی تاثیر نبوده است و شاعران در شبه قاره هند نیز از سبک اشعار وی الهام می گرفتند.
حال خوب با حافظیه
ممکن است در دید بعضی افراد حافظیه، تنها مقبره ای زیبا به چشم آید که شاعری ارزشمند را در خود جای داده است. اما وقتی در فضای آن قرار می گیرید حال و احوالی خاص به سراغ تان می آید و حداقل یکی از این کارها را مایل به انجام دادن هستید:
غرق در دنیای شعر
پا گذاشتن به حافظیه حتی اگر از شعر و ادبیات هم سررشته ای نداشته باشید با دیدن واژه ها و اشعاری که بر روی در و دیوار آنجا نقش بسته، به شما حسی عرفانی می دهد و گویی شما را به یک دنیای دیگر می برد.
حال و هوای مجموعه به برکت وجود شاعر دوست داشتنی ما، حافظ به وجود آمده است. شاعری که در سرتاسر جهان زبان زد خاص و عام است.
مشاعره ها
شاعران و عرفا و هنرمندان در این مکان بازارشان داغه داغ است. در هرگوشه و کناری از مجموعه می توانید گروهی از آنها را پیدا کنید. آنها در گرد هم روح و قلبشان را به اشعار حافظ گره می زنند و بر زبانشان سخن عشق جاری می کنند.
هریک بیتی را می خوانند و به رسم مشاعره نفر بعدی یکی دیگر از غزلیات حافظ را می خواند. اینگونه عشق و احترامشان را به این شاعر بزرگ، ابراز می کنند.
تفالی بر دیوان حافظ
پس از خواندن فاتحه ای که نثار روح این شاعر بزرگ می کنید بی درنگ دستتان به دیوان حافظ می رود و تفالی می زنید. نه فقط برای جستجوی احوال آینده بلکه در دنیای پر از معنویت و عرفان غزل های حافظ غرق شده اید و اینکه حال اکنونتان را خوب کنید. این حال خوب را حافظ به دوستدارانی که دل به اشعارش می سپارند هدیه می کند.
برنامه های فرهنگی و هنری
گاهی اوقات می توان خوش شانس بود و به برنامه هایی که حافظیه میزبان آن است، برخورد کنید. همانند کنسرتها و نمایشها و…. که هرکدام فرهنگ این سرزمین را به نمایش می گذارند. برنامه هایی هستند که دوستداران ادب و هنر را به این مجموعه می کشاند.
دیوان حافظ
یکی از بهترین کتاب‌های ادبیات کلاسیک ایران، دیوان حافظ است. این کتاب برای مردم اهمیت بسیار بالایی دارد. دیوان حافظ امروزه در دورهمی‌ها و مراسمی مانند شب یلدا و عید نوروز مورد استفاده قرار می‌گیرد. غزلیات حافظ، برای مردم ایران دارای احترام و ارزش زیادی است و برخی، اشعار وی را بسیار مهم و معتبر می‌دانند.
از دیگر ویژگی های اشعار حافظ، این است که علاوه بر زبان فارسی، بعضی از بیت‌های آن به زبان عربی یا به صورت ترکیبی از زبان فارسی و عربی سراییده شده است. همچنین میتوان در سروده‌های حافظ، یک غزل کاملاً عربی مشاهده کرد که به زیبایی هرچه تمام‌تر سروده شده است.
مجموعه آثار به جا مانده از این شاعر بزرگ، دیوان حافظ نام دارد که به زبان فارسی و در بعضی از ابیات به زبان عربی نگاشته شده است. تخصص حافظ در اصل غزل سرا بوده اما در قالب های دیگری از شعر هم مانند قطعه، قصیده، مثنوی و رباعی دیده می شود.
ویژگی‌های دیوان حافظ
دیوان حافظ با وجود غزلیات بی‌نظیر و قصیده‌های دل انگیز خود، محبوب جهانیان شده است. علت این است که حافظ همواره اشعار خود را به زیبایی و با رسایی کلام سروده است. شاید اینگونه تصور کنید که بسیاری از شاعران در طول تاریخ، اشعاری با کلامی رسا و زیبا سروده اند. اما علت محبوبیت زیاد اشعار حافظ میان مردم چیست؟ ویژگی های منحصر به فرد دیوان حافظ عبارتند از:
• تصویرسازی و فضاسازی قوی
• شورآفرینی
• سرشار از مضامین ابتکاری
• گزیده گویی و کم گویی، اشعار حافظ
• بیان شیرین اشعار حافظ
• آهنگین بودن و موسیقی زیبای اشعار حافظ
• رسایی و استفاده از کنایه های زیبا
تصحیح های مختلف دیوان
• دیوان حافظ به تصحیح جناب پرویز ناتل خانلدی
• دیوان حافظ، به تصحیح جناب محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی
• دیوان حافظ بر اساس نه نسخه کهن، به دست آقای رشید عیوضی تصحیح و تدوین شد 1385
• حافظ به سعی سایه جناب هوشنگ ابتهاج
• حافظ شیراز به گفته ی احمد شاملو
• غزلیات حافظ (نسخه مورخ 813 هجری) جناب پروفسور نذیر احمد- سید محمد رضا جلالی نائینی
• دیوان حافظ به دست اقای حسین الهی قمشه ای
• دیوان حافظ برداشته شده از نسخه ی خلخالی و بادلیان و بنجاب، بهاء الدین خرم شاهی
• دیوان حافظ تصحیح به دست آقای سلیم نیساری
• دیوان حافظ به تصحیح جناب ادیب برومند
• غزلیات حافظ به تصحیح جناب بهروز ثروتیان
اقامت در بهترین هتل های شیراز برای بازدید از حافظیه
اگر قصد دارید تا از آرامگاه حافظ و دیگر جاهای دیدنی شیراز بازدید کنید، بدون شک بایستی چند روزی را در این شهر رویایی اقامت کنید. اقامت در هتل‌هایی مانند هتل بزرگ شیراز و یا هتل هما شیراز لذت سفر را برای شما دوچندان می‌کند؛ زیرا این هتل‌ها از بهترین هتل‌های 5 ستاره شیراز هستند و شما به راحتی از ایران هتل آنلاین، معتبرترین مرجع رزرو هتل در ایران می‌توانید آنها را رزرو کنید. سخن آخر
در آخر باید بگوییم که حافظیه یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی شیراز به حساب می‌آید. بدون بازدید از حافظیه شیراز، سفرتان به این شهر بی نتیجه خواهد ماند. در حقیقت زیباترین بخش سفر هر گردشگری به شیراز، بازدید از حافظیه خواهد بود.
آرامشی که در فضای حافظیه موج می‌زند در هیچ جایی تجربه نخواهید کرد. زمانی که از دل یک خیابان شلوغ و پرازدحام وارد حافظیه می‌شوید، انگار که ناگهان همه دنیا را سکوت فرا می گیرد. و چیزی جز زیبایی در این مکان نمی‌بینید و صدایی، جز سکوت نمی‌شنوید.
طراحی محوطه حافظیه بسیار زیبا و بی‌بدیل است. از نظر معماری تمام بخشهای این مجموعه، هر کدام به تنهایی یک اثر هنری به حساب می‌آیند. در گوشه‌و‌کنار حافظیه افرادی عاشق‌پیشه و شاعر را تماشا خواهید دید که با هم مشاعره می‌کنند. انگار آرامگاه حافظ نیز مانند روحیه خود او، بسیار ظریف و بااحساس است.
