برخی بر این باورند که این قلعه هم زمان با حمله ی عرب ها به ایران و در دوره ی سامانیان ساخته شده و در زمان حکومت سلجوقیان بازسازی و تجدید بنا شده است. قلعه رودخان مساحتی معادل 2.6 هکتار دارد که روی ارتفاعات روستای رودخان واقع شده است.فاصله ی این منطقه ی گردشگری از شهر فومن 30 کیلومتر و از شهر ماسوله 45 کیلومتر است.
این قلعه یکی از جاذبه های گردشگری معروف واقع در شمال کشور است که تلفیقی از طبیعت، تاریخ و جاذبه های باستانی ست.
قلعه رودخان بزرگ شامل دو بخش به نام های قورخانه و ارگ است. ارگ که قسمت غربی این بناست یکی از مهم ترین قسمت های این قلعه است و در گذشته حرم سرا و محل شاهنشینی بوده و شامل دو طبقه از جنس آجر می باشد. فاصله ی ارگ تا دروازه ورودی حدودا 200 متر است. همچنین قسمت شرقی آن که قراول خانه نام دارد شامل نورگیرها و روزنه های فراوان در اطراف آن است. در روزگاران پیشین قورخانه محل زندگی نظامیان و سربازها و همچنین جایگاه فعالیت آن ها بوده است. دکتر منوچهر ستوده در کتاب آستارا تا استرآباد از دژ محکم قلعه روخان به عنوان سومین مورد از عجایب هفتگانه ی استان گیلان یاد کرده است.
بخش شرقی و بخش غربی این قلعه هر دو دارای دوازده ورودی می باشند. بخش غربی شامل حوض، آب انبار، چشمه، سردخانه، حمام، آبریزگاه شاه نشین و چند واحد مسکونی و بخش شرقی شامل زندان، حمام، در اضطراری و آبریزگاه می باشند.
رودخان اختصاری برای کلمه ی رودخانه می باشد. علت نام گذاری این قلعه به سبب وجود رودخانه ی رخون است که در کنار آن قرار گرفته شده. نام بومی یا همان تالشی این قلعه رخون است و رودخان برای معادل فارسی این کلمه انتخاب شده است.
بر روی کتیبه ی سردر ورودی این قلعه درج شده است که این قلعه از سال 918 تا 921 ه.ق برای سلطان حسام الدین بازسازی و تجدید بنا شده است. این کتیبه هم اکنون در موزۀ گنجینه ی شهر رشت محافظت و نگه داری می شود. در طول دوره های زمانی مختلف به این قلعه نام های متفاوتی از جمله سگسال، هزارپله، سگسار، حسامی و سکسار اطلاق می شد. به دلیل ترمیم و بازسازی ای که در زمان حسام الدین دباج اسحقی در این قلعه صورت گرفت در آن دوره قلعه رودخان را قلعه ی حسامی فرا می خواندند. طول دیوار قلعه رودخان 1500 متر بوده و در طول تاریخ هیچ دشمنی نتوانسته این قلعه را فتح و یا به آن نفوذ کند.
جالب است بدانید قلعه رودخانه از سمت جنوب به غاری متنهی می شود که در دل کوه قرار دارد، در زمان گذشته این غار محل نگهبانی سربازها بوده است و در صورتی که حمله دشمنان در شرف وقوع بود این سربازهای نگهبان با علامت های بخصوصی ساکنین قلعه را مطلع می ساختند.عمق این قار 15 متر است. زمین شناسان بر اساس شواهدی که حاکی از فعالیت های معدن کاری در قلعه رودخان است بر این باورند که در این منطقه احتمال وجود ذخایر آهن زیاد است.
زمان بازدید از این قلعه همه روزه از ساعت 7:30 صبح تا 17:00 می باشد.
هزینه ی بازدید از این قلعه برای هموطنان گرامی 2500 تومان و برای اتباع خارجی 15000 تومان می باشد. همچنین هزینه ی ورود به محوطه ی قلعه رودخان به ازای هر ماشین مبلغی معادل 8000 تومان می باشد.
از آن جایی که این سفر حدودا 2 ساعت برای رسیدن به قلعه به طول می انجامد بهتر از آب و غذای کافی برای خود به همراه داشته باشید. اقامتگاه های زیادی در قلعه روخان وجود دارند بنابراین می توانید با رزرو هتل های فومن مثل هتل معین فومن و یا مهمانسراهای حومه ی شهر یک اقامت خاطره انگیز را داشته باشید و یا خانه های محلی اطراف را کرایه کنید.
