این جشنواره یکی از پرطرفدارترین جشنواره های ایران است، جشنی است که می توان آن را در زمره ی یکی از زیباترین جشنواره های جهان به شمار آورد. این جشن که از سپیده دم و با چیدن گل ها آغاز می شود، مراسم شاد و دل انگیزی است که در تمام مراحل گلاب گیری ادامه پیدا می کند و سنتی است که قدمتی بسیار طولانی دارد. گلاب این مایع خوش عطر از گل محمدی بدست می آید و از زمان های دور نزد ایرانیان بسیار ارزشمند بوده است. آن ها از قدیم الایام گلاب را در نه تنها برای مصارف غذایی و دارویی مورد استفاده قرار می دادند، بلکه از آن در اماکن و مراسم مذهبی نیز بهره جسته و از خواص و عطر خوش آن لذت می بردند.
با ما همراه باشید تا با هم به کاشان سفر کنیم، استان تاریخی و زیبایی که دو شهر گل وگلاب، قمصر و نیاسر را در خود جای داده و در فصل گلاب گیری کاشان مملو از گردشگران مشتاق می شود. ایران هتل با رزرو آنلاین هتل های کاشان در این سفر همراه شماست. شما می توانید در زمان گلاب گیری کاشان، هتل نگارستان کاشان را رزرو کرده و از این شهر تاریخی و مراسم گلاب گیری لذت ببرید.
تاریخ مراسم گلاب گیری کاشان
در اردیبهشت ماه که گل های محمدی به طور کامل شکفته شده و آماده ی چیدن هستند، مراسم گلاب گیری آغاز می شود. در واقع برای مراسم گلاب گیری نمی توان تاریخ کاملا دقیقی ذکر کرد، زیرا با توجه به وضعیت آب و هوا و زمان شکفته شدن گل ها این تاریخ کمی جا به جا می شود. اما معمولا جشنواره ی گلاب گیری در بازه ی زمانی اواسط اردیبهشت ماه تا اواسط ماه خرداد انجام می شود. گلاب گیران گل ها را پیش از بالا آمدن آفتاب می چینند تا گل ها تازگی و عطر خود را از دست نداده و گلاب مرغوب تری تولید کنند. دراین جشنواره افراد برگزار کننده ی جشن، مراسم را صبح زود و با چیدن گل ها آغاز می کنند و آن را با مراسم گرفتن گلاب ادامه می دهند.
تاریخ گلاب گیری کاشان در سال 98
مراسم امسال گلاب گیری در نیاسر تقریبا از 5 اردیبهشت آغاز می گردد.
زمان گلاب گیری در قمصر تقریبا 10 اردیبهشت ماه است. این مراسم در بزرک کاشان و روستاهای وادقان و ون نیز کمی دیرتر و در حدود 20 اردیبهشت ماه آغاز می شود.
گل محمدی
گل محمدی یا گل سرخ (نام علمی:Rosa damascene) نام نوعی گل رز است که از آن گلاب می گیرند. این گونه از رز مقاومت بالایی در مقابل کمآبی دارد و در شهرهای بزرگ نیز به خوبی رشد میکند. گل محمدی درختچه ای است خزان دار و بومی رشته کوههای ایران مرکزی و البرز. گل محمدی از دیرباز در ایران کشت میشد ولی از آن جایی که عصاره و گلاب آن از دمشق به اروپا میرفت اروپاییان آن را رز دمشقی مینامیدند. پیشینه ی پرورش گل محمدی به دوران هخامنشی و به استان فارس برمی گردد، این گل در دوران صفویه به کوهپایههای کاشان برده شد و به دلیل شرایط مناسب آن منطقه کشت گل محمدی در آن جا گسترش یافت.
پیشینه ی گلاب
با توجه به شواهدی که در کتب تاریخی به آن اشاره شده است؛ نخستین افرادی که به فکر اختراع دستگاه تقطیر مایعات و گرفتن اسانس مایعات افتادند ایرانیان بوده اند، از آن جا که حکمای قدیم یونان از صنعت گلاب گیری و تقطیر مایعات اطلاعی نداشتند و تنها از عصاره مایع گلبرگ های گل سرخ و جوشانده آن در روغن استفاده می نمودند، ایرانیان را می توان اولین کسانی دانست که در زمینه ی علم شیمی و تقطیر اطلاعات زیادی داشتند. آن ها با استفاده از تقطیر آبی که از گلبرگ گل محمدی بدست می آمد، مایعی معطر با خواص عالی تولید می کردند و این مایع خوش عطر بی نظیر را گلاب می نامیدند.
مراحل گلاب گیری
با شروع این مرحله ابتدا دیگ ها و گل ها به کنار رودخانه می برند و با انجام مراسمی مانند خواندن دعاهای مذهبی به گونه ای آن ها متبرک کرده و سپس به کارگاه های گلاب گیری می آورند. پس از آن دیگ های مخصوص را بر روی اجاق می گذاراند، با توجه به ظرفیت دیگ ها، گل ها را داخل دیگ ریخته و سه برابر آن ها، آب بر روی آن می ریزند. سپس سرپوشی روی دیگ ها می گذارند، تا روزنه ها به طور کامل بسته شده و بخار از آن خارج نشود. با روشن کردن شعله های اجاق فرآیند گلاب گیری آغاز می شود، این فرایند 4 ساعت طول می کشد. هنگامی که محتویات دیگ به جوش آمد، بخار آن را از لوله ها به درون پارچ مسی بزرگی که داخل آب سرد قرار دارد می ریزند. هنگامی که این بخارها سرد شدند گلاب تولید می شود. برای تهیه ی عطر گل نیز باید لایه ی روغنی بسیار نازکی را که برروی گلاب ایجاد میشود، با سرنگ جدا کرده و در ظرفی جمع آوری کنند.
در زمان گلاب گیری معمولا در کنار هر باغچه و گلستانی یک گارگاه گلاب گیری نیز وجود دارد و میتوان فرایند گلاب گیری را از نزدیک مشاهده کرد. مردم خونگرم نیاسر و قمصر نیز به گردشگران اجازه ی ورود به گلستان ها و کارگاه ها را می دهند، تا آن ها هم بتوانند شاهد این مراسم به یادماندنی و جذاب ایرانی باشند.
در گذشته این مراسم آداب و رسوم سنتی و خاصی را دنبال می کرد، در آن هنگام پس از آن که گل ها چیده می شدند، آن ها را با ساز و دهل و بر روی الاغ یا شتر به کارگاه گلاب گیری می بردند. هر چند امروزه این مراسم تنها در برخی از نقاط نیاسر برگزار می شود اما هنوز هم می توان مراسم گلاب گیری را یک جشن سنتی و شاد ایرانی به شمار آورد. این جشنواره ی زیبا که حاصل ذوق و هنر ایرانیان است، ما را بر آن می دارد که اندکی درباره ی آداب و رسوم خود تامل کنیم و به این بیاندیشیم که گلی خوشبو در این سرزمین می روید، گلی که عطر و بوی خوشش در تمام دنیا شناخته شده است و برای ما ایرانیان چنان با ارزش است که آن را با مراسم و آداب و رسوم خاصی می چینیم و برای گرفتن عطر و گلابش دست افشانی می کنیم.