جاهای دیدنی ترکمن صحرا گلستان، دشت‌های سرسبز و خیال انگیز!

سفر به سرزمینی متفاوت از نظر زبان و ساختار اجتماعی در محدوده جغرافیایی کشور، سفر جالبی است. دشت گرگان، سکونتگاه هموطنان ترکمنی است که ویژگی های منحصر به فردی از نظر فرهنگ، مذهب و زبان دارند. ریشه ترکمن‌ها به ترک‌های آسیای میانه می‌رسد.
سفر به دیار اسب‌های اصیل و نجیب ترکمن، همنوا شدن با آوای زیبای دوتار و غرق شدن در رنگ‌های زیبای لباس‌های محلی، حس و حال انسان را تازه می‌کند. سرزمینی که جاذبه‌های گردشگری گوناگون آن، سفری پر خاطره را رقم می‌زند.

ترکمن صحرا کجاست؟

ترکمن صحرا یکی از جاهای دیدنی استان گلستان در نزدیکی مرز ترکمنستان و در فاصله ۱۰۰ کیلومتری از شهر گرگان قرار دارد. جاهای دیدنی ترکمن صحرا با طبیعت بکر و تاریخی کهن، هر ساله گردشگران زیادی را راهی این دیار می‌کند.

• لوکیشن ترکمن صحرا بر روی نقشه گوگل مپ

مسیر دسترسی به ترکمن صحرا

• اگر به سفر هوایی علاقمند هستید و یا استفاده از خطوط ریلی را ترجیح می‌دهید باید برای شهر گرگان بلیط هواپیما و قطار تهیه کنید و از آنجا با کمک خودرو به ترکمن صحرا برسید.
• بسیاری از گردشگران ترجیح می‌دهند با خودرو شخصی یا اتوبوس سفر کنند تا در مسیر رسیدن به مقصد از زیبایی‌های جاده بهرمند شوند. از تهران تا ترکمن صحرا ۵۷۵ کیلومتر فاصله وجود دارد که با پشت سر گذاشتن شهرهایی چون ورامین، سمنان، شاهرود، آزادشهر و گنبد کاووس به آن خواهید رسید.
• اگر از مرکز استان یعنی گرگان، راهی بازدید از جاهای دیدنی ترکمن صحرا هستید باید از طریق مسیر آق قلا، بدراق ملا، ساری بخش، گدم آباد و بهرام‌آباد خودتان را به اینجا برسانید.

محدوده جغرافیایی ترکمن صحرا

محدوده جغرافیایی ترکمن صحرا، در بخش شمال شرقی کشور زیبای ایران قرار دارد. شهرهای بندرترکمن، گنبد کاووس، مراوه تپه، آق قلا، نگین شهر، کلاله، سیمین شهر و داشلی برون را جزو محدوده ترکمن صحرا به شمار می‌آورند. دور تا دور آن را جمهوری ترکمنستان، استان گلستان، استان خراسان شمالی و دریای خزر گرفته‌اند. بیشترین افراد ساکن در این منطقه ترکمن، مسلمان و اهل سنت هستند. سایر ساکنان ترکمن صحرا را اهالی سیستان تشکیل می‌دهند.

جاذبه های گردشگری ترکمن صحرا

1. اسب اصیل و باشکوه ترکمن

با شنیدن نام ترکمن یا سرزمین ترکمن صحرا، اولین چیزی که به ذهن هر کسی می رسد، اسب‌های اصیل آن جا است. اسب‌هایی با نژاد خالص و ارزشمند که خود یک جاذبه گردشگری به شمار می‌آیند.
نژادهایی که شناخته شده هستند شامل یموت، چناران و آخال تکه هستند. برخی از اسب‌ها نیز که به اصطلاح به آنها دوخون گفته می‌شود ترکیبی از تروبرد و ترکمن هستند.
در دوره‌های مختلف مانند هخامنشیان و سکاها و از همه مهمتر اشکانیان از این اسب‌ها استفاده بسیار می‌شد. پاهای کشیده، اسکلت قوی، پوست نازک و ابریشمی، رنگ های زیبا و درخشندگی از ویژگی‌های این اسب‌هاست.
هر سال به منظور حفظ این ذخایر ارزشمند، ترویج ورزش سوارکاری، سرمایه گذاری و… مسابقات مختلف زیبایی و سرعت در فصول مختلف برگزار می‌شود که بسیار پرطرفدار است.

2. گورستان عجیب و زیبای خالد نبی

خالد نبی، قبرستانی است که در بالای مجموعه‌ای از تپه‌های ماهوری و در کنار بقعه عالم بابا قرار گرفته است. ویژگی عجیب این قبرستان، وجود سنگ قبرهایی به شکل آلت تناسلی مردانه است که ارتفاع برخی از آنها به 2 متر نیز می‌رسد. در کنار آنها سنگ مزارهای دیگری به صورت صلیبی وجود دارند که به نظر می رسد بر روی مزار زنان گذاشته شده‌اند.
خالد نبی زیارتگاهی است که مردم ترکمن به آن اعتقاد زیادی دارند و به گفته آنها، محل به خاک سپردن خالد بن سنان یکی از پیامبران عرب است. بقعه عالم بابا و چوپان آتا در کنار این زیارتگاه قرار دارند.

برای دسترسی به این گورستان و زیارتگاه کنار آن باید از مراوه تپه به بالای کوه گوگجه داغ بروید. این مسیر کوهستانی است ولی ناهموار نیست و با وسیله نقلیه امکان تردد وجود دارد. از کلاله تا خالد نبی 55 کیلومتر فاصله هست.

قدمت این کوهستان با توجه به مطالعات باستان شناسی به دوران پارینه سنگی بر می‌گردد. البته در اثر بی توجهی و عدم حفاظت برخی از سنگ قبرها دچار تخریب و شکستگی شده‌اند.
بهترین فصل سفر برای بازدید از این منطقه، بهار است. زیرا هم هوا در این فصل مناسب است و هم طبیعت منطقه از سرسبزی و زیبایی برخوردار است. منظره‌ای که از محل این زیارتگاه زیر پای شماست بسیار تماشایی و شگفت انگیز است.

این ناهمواری های که از خالد نبی مشاهده می‌شوند و بدون پوشش گیاهی است، را بدلند می نامند. در واقع پدیده‌های زمین شناسی هستند که در اثر روی هم انباشته شدن رسوبات ریز و یا سنگ‌های سست ایجاد می‌شوند.

• مسیر دسترسی: کافی است از ترکمن صحرا به گنبد کاووس بروید و با قرار گرفتن در مسیر شمال از آق آباد، ایشانلر، حاجی قوشان، یلی بدراق و گچی سو پایین عبور کنید تا وارد جاده قبرستان خالد نبی و بقعه آن شوید.

3. میل آجری گنبد کاووس

بنایی است که به عنوان بلندترین برج آجری در جهان شناخته شده و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
معماری بینظیر این سازه، باعث شده است که معماران زیادی از گوشه و کنار دنیا از آن به عنوان یکی از آثار بینظیر مهندسی در تاریخ، یاد کنند. گنبد قابوس یا کاووس به دستور قابوس بن وشمگیر که حاکم سلسله زیاریان بود در سال 375 ساخته شد. تمامی این برج از آجر ساخته شده و یک بنای شاخص در شهر ترکمن نشین گنبد کاووس است.
کتیبه‌ای در این بنا وجود دارد که در آن ذکر شده این بنا به عنوان آرامگاه قابوس در نظر گرفته شده است ولی در کاووش های صورت گرفته هیچ جسدی در آن یافت نشده است. برخی از شواهد نیز نشان دهنده کاربری این برج به عنوان رصدخانه بوده است.
در گذشته، ساختمان های بلند و برج مانند را در نزدیک راه‌ها و یا در ورودی شهرها می‌ساختند تا یافتن محل شهر برای همه راحت‌تر باشد. استفاده از این برج به این منظور نیز دور از ذهن نیست.

در حال حاضر این برج محل بازدید گردشگران زیادی است. از این رو محوطه ای در اطراف برج زیباسازی شده و به صورت مصنوعی درخت کاری و چمن کاری شده تا فضایی دل انگیز را برای علاقه مندان به بازدید از این اثر جهانی ایجاد کند.

• مسیر دسترسی: از طریق میدان انقلاب به سمت شمال در خیابان امام خمینی شمالی قرار بگیرید و سپس وارد جاده داشلی برون شوید. بعد از حدود ۴۰۰ متر در خیابان گنبد این جاذبه را خواهید دید.

۴. هزار دره؛ جادوی طبیعت در دل ترکمن صحرا

یکی از دیدنی های ترکمن صحرا، هزار دره است که از آن به عنوان معجزه‌ای در دل ترکمن صحرا یاد می‌کنند. هزار دره در مسیر رسیدن به قبرستان خالد نبی واقع شده است. گفته می‌شود که در روزگاران خیلی دور، این منطقه با آب دریا پوشیده شده. فراز و نشیبی به شکل تپه‌ای که در فصل بهار و تابستان با پوشش مخملی سبز رنگ خود جلوه رویایی پیدا می‌کند.

از آنجایی که دره‌های باریک و کم ارتفاع در میان دشت‌های پهناور قرار گرفتند اینجا را هزار دره نامیده‌اند. بهترین کاری که در بازدید از این جاذبه می‌توانید انجام دهید؛ ثبت کردن تصویری است که شاید به مانند آن را در جای دیگر نتوان پیدا کرد.

• مسیر دسترسی: ابتدا باید از آق قایه به سمت آق آباد بروید و از آنجا مسیرتان را به سمت شمال تا تمر قره قوزی ادامه دهید. از اینجا حدود ۳۰ کیلومتر به سمت شمال غرب برانید تا هزار دره ترکمن صحرا را ببینید.

۵. بازارهای محلی ترکمن صحرا

بازارگردی از لذت بخش‌ترین کارهایی است که در هر سفری به سراغ آن می‌رویم. بازارهای محلی ترکمن صحرا، فرصت خوبی برای آشنایی با مردم منطقه و خرید سوغات ترکمن صحرا به گردشگران می‌دهد. در این بازارها می‌توانید انواع خوراکی‌های تازه محلی، صنایع دستی هنر دست مردم بومی مثل فرش و قالیچه ترکمن و… را بدون واسطه با قیمت مناسب تهیه کنید. بازار روزانه در قسمت شهرنشین ترکمن صحرا، بازار گنبد در شهر گنبد کاووس و بازار بندر ترکمن از مهم‌ترین بازارهای این منطقه به حساب می‌آیند.

۶. روستاهای ترکمن صحرا

روستاگردی از لذت بخش‌ترین کارهایی است که گردشگران طبیعت دوست به آن علاقمند هستند. آب و هوای بسیار مناسب و طبیعت بکر سبب پیدایش روستاهای کوچک و بزرگ بسیاری در این منطقه شده است. در بازدید از جاذبه های دیدنی ترکمن صحرا، اگر فرصتی دست داد پیشنهاد می‌کنیم به روستای آی، روستای کرند، روستای ترشکلی، روستای اترک، روستای او خی تپه، روستای ارمی‌آباد و… سری بزنید.

۷. آبشار کبودوال

آبشار کبودوال به عنوان تنها آبشار خزه‌ای در ایران شناخته می‌شود و یکی از مکان های دیدنی ترکمن صحرا است که گردشگران بسیاری را راهی این منطقه می‌کند. آب زلال و طبیعت شگفت‌انگیزی که در اطراف آبشار قرار دارد؛ پاداشی است که طبیعت سخاوتمندانه به دوستداران خود هدیه می‌کند.

بهار و تابستان بهترین زمان برای بازدید از این آبشار است تا شکل خزه‌ای آن را در بهترین حالت ببینید. برای رسیدن به این آبشار در ورودی جنگل حدود ۲۰ دقیقه پیاده‌روی دارید که به صورت سنگ فرش شده دیده می‌شود. اجرای پیک نیک و کمپینگ در کنار آبشار، یکی از خاطره انگیزترین کارهایی خواهد بود که در سفر به ترکمن صحرا می‌توان انجام داد.

• مسیر دسترسی: برای رسیدن به آبشار کبودوال از مبدا ترکمن صحرا، باید به سمت جنوب حرکت کنید و شهرهایی چون گنبد کاووس، نگین شهر و آذرشهر را پشت سر بگذارید. از اینجا مسیرتان را به سمت غرب تا علی آباد ادامه دهید تا جاده کبودال را ببینید.

۸. جزیره آشوراده

جزیره آشوراده تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است که از جاهای دیدنی ترکمن صحرا به حساب می‌آید. این جزیره زیستگاه آبزیان، پرندگان و جانوران بسیاری می‌باشد و پوشش غنی از گیاهان و درختان میوه تشکیل داده است. اینجا را در دسته تالاب‌های پر اهمیت دنیا قرار داده‌اند که روزگار گذشته ساکنانی داشته. بعد از فرو رفتن جزیره بر زیر آب، اهالی منطقه مجبور به ترک آن شدند. در حال حاضر، تنها ساکنان آشوراده ساختمان محیط زیست و شیلات هستند.

• مسیر دسترسی: باید از گنبد کاووس به سمت آق قلا بیایید و مسیرتان را به صورت مستقیم تا بندر ترکمن ادامه دهید. بعد از هماهنگی و داشتن مجوز، با کمک قایق‌های موتوری می‌توان به جزیره آشوراده رسید.

۹. سد وشمگیر

سد وشمگیر یکی از جاهای دیدنی ترکمن صحرا است که پیشنهاد می‌کنیم بازدید از آن را از دست ندهید. این سد در روستای عباس آباد قرار گرفته است و در واقع مرز جدا کننده ایران و ترکمنستان است. طبیعت چشم نواز اطراف سد؛ شما را به آرامش، استراحت و تفریح در کنار خود دعوت می‌کند.

• مسیر دسترسی: از ترکمن صحرا باید به سمت جنوب تا گدم آباد بیایید و از آنجا مسیرتان را به سمت غرب ادامه دهید. از ساری بخش بی بی شیروان، پارتی قایه بگذرید تا به جاده دریاچه و سد وشمگیر ترکمن صحرا برسید.

۱۰. پارک ملی گلستان

اما به پارک ملی گلستان یا همان جنگل گلستان برسیم که از جاذبه‌ های گردشگری ترکمن صحرا شناخته می‌شود. اینجا از مناطق حافظت شده در قسمت شرقی استان گلستان است. پارک ملی گلستان که قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در ایران است به عنوان میراث جهانی یونسکو و ذخیره‌گاه زیست کره شناخته می‌شود. ۳۰۲ گونه جانوری و بیش از ۱۳۵۰ گونه گیاهی، طبیعت و حیات وحش این منطقه بکر را تشکیل می‌دهند.

• مسیر دسترسی: از گنبد کاووس به سمت آق آباد و محمودآباد بیایید و تا صادق آباد مسیرتان را ادامه دهید. از اینجا می‌توانید تابلو و جاده دسترسی به جنگل گلستان را ببینید.

۱۱. تالاب اینچه برون

تالاب اینچه برون در جنوب رودخانه اترک قرار گرفته است. این تالاب که یکی از جاهای دیدنی ترکمن صحراست؛ زیستگاهی امن برای پرندگان مهاجر و کمیاب منطقه به حساب می‌آید. در این منطقه حفاظت شده تنها چند ماه از سال را صیادان می‌توانند به ماهیگیری در تالاب مشغول باشند.

تماشای فلامینگو، پلیکان، اردک و قایق سواری؛ از لذت‌بخش‌ترین تفریحاتی است که در کنار تالاب اینچه برون نصیبتان می‌شود. در بخش غربی تالاب، گلفشان  قرار دارد که به عنوان پدیده‌ای زمین شناسی و جاذبه‌ای طبیعی برایتان جذاب خواهد بود. این تالاب بزرگترین تالاب آب شور ایران شناخته می‌شود.

• مسیر دسترسی: از گنبد کاووس به سمت جاده داشی برون رانندگی کنید تا به فدوی برسید و در مسیر جاده اینچه برون قرار بگیرید.

۱۲. گمیش تپه

گمیش تپه یکی دیگر از جاهای دیدنی ترکمن صحرا است که به داشتن آپارتمان‌های قدیمی با قدمتی بیش از ۱۰۰ سال شهرت دارد که هنوز افرادی در آن سکونت می‌کنند. خانه‌هایی که بخشی از آن‌ها با معماری و سبک شوروی سابق ساخته شده‌اند و نظر گردشگران را به خود جلب می‌کند. در نزدیکی این شهر می‌توانید به سراغ جاذبه‌هایی همچون تالاب گمیشان، موزه مردم شناسی، گلفشان قارن یارق، جزیره آبسکون و… بروید.

• مسیر دسترسی: از گنبد کاووس به سمت ساری بخش و انبار الوم رانندگی کنید و مسیرتان را تا رسیدن به قلعه جیق بزرگ ادامه دهید. از اینجا به بعد باید در جاده گمیشان به آق قلا قرار بگیرید و در خیابان امام خمینی به سمت جنوب رانندگی کنید تا به این جاذبه برسید.

۱۳. بندر ترکمن

بندر ترکمن در غرب گلستان و حاشیه دریای خزر واقع شده است. اسکله پررونق این شهر که به بازار سنتی و قطب مهم اقتصادی در شمال ایران شهرت دارد؛ از مهم‌ترین جاذبه‌های آن می‌باشد. از این بندر می‌توانید با قایق‌های مسافربری به جزیره آشوراده بروید و یا جایی مثل منطقه شکار ممنوع صوفیکم به خوبی در دسترس شما قرار دارد. اگر به تماشای اسب‌های ترکمن علاقمند هستید روستای قره قاشلی در نزدیکی این بندر فرصت خوبی به شما می‌دهد.

• مسیر دسترسی: باید ابتدا به گنبد کاووس بیایید و از ساری بخش، آق قلا و پنج پیکر در طول مسیرتان بگذرید تا به جاده بندر ترکمن برسید. بلوار شهید آرخی در ابتدای این جاده، شما را به بندر ترکمن می‌رساند.

۱۴. آق‌قلا

آق قلا در قسمت غربی بندر ترکمن قرار گرفته و یکی از جاهای دیدنی ترکمن صحرا است. شهر قدیمی که آثار تاریخی متعددی از دوران صفویه در آن به جا مانده است. پل تاریخی، دیوار سد اسکندر، سد قزل آلان، گل افشان قارنیارق، تالاب اینچه آق قلا و سد وشمگیر از جاهای دیدنی آق قلا هستندکه بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. این شهر در دو طرف گرگان رود قرار گرفته است و به داشتن صنایع دستی و آثار تاریخی متعدد شهرت دارد.

• مسیر دسترسی: از ترکمن صحرا به سمت جنوب تا گنبد کاووس رانندگی کنید و پس از آن در مسیر بندر ترکمن در غرب قرار بگیرید.

۱۵. سیمین ‌شهر

سیمین شهر در بخش گلدشت شهرستان گمیشان واقع شده که با دشت‌های سرسبز و مناظر چشم‌نواز گردشگران را بر سر ذوق می‌آورد. اگر به سیمین شهر آمدید، حتما سری به کارگاه‌های چاقوسازی، قالی بافی و نمد مالی آن بزنید که فرصت خوبی برای خرید سوغات صنایع دستی در این منطقه نصیبتان می‌کند. شنبه بازار سیمین شهر و زیارتگاه نقش‌بندی از معروف‌ترین جاذبه‌های دیدنی اینجا به حساب می‌آیند.

• مسیر دسترسی: سیمین شهر در غرب ترکمن صحرا واقع شده که با قرار گرفتن در مسیر گمیش تپه و عبور از مناطقی چون ساری بخش، انبار الوم و سقر تپه به آلتین تخماق می‌رسید که از اینجا باید مسیرتان را به سمت جنوب تغییر دهید تا به سیمین شهر برسید.

۱۶. چشمه خضر دندان

چشمه خضر دندان در شهرستان کلاله قرار دارد که در فاصله کمی با مقبره خالد نبی واقع شده است. محلی‌ها به شفابخش بودن آب این چشمه اعتقاد دارند. وجود طبیعت بکر و چشم نواز در اطراف چشمه، سبب حضور گردشگران بسیاری شده است. این چشمه در دامنه کوه‌های شمالی ترکمن صحرا، از دل صخره سخت می‌جوشد که آب خنک و گوارای آن روح و جسم انسان را آرامش می‌بخشد.

• مسیر دسترسی: از ترکمن صحرا به سمت مقبره و گورستان خالد نبی حرکت کنید تا در فاصله حدود ۱۰۰ متری از مقبره چوپان آتا این چشمه طبیعی را ببینید.

۱۷. مراوه تپه

مراوه تپه یکی دیگر از جاهای دیدنی ترکمن صحراست که در نزدیکی مرز ترکمنستان واقع شده. آرامگاه مختوم قلی شاعر ترکمنی، مدرسه سید قلیج ایشان، چشمه ساوره، غار قیز لر قلعه، آبشار بالی قایه، دشت شقایق و جنگل آق امام از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی این منطقه به حساب می‌آید.

• مسیر دسترسی: از ترکمن صحرا تا مراوه تپه حدود ۲ ساعت رانندگی پیش رو دارید که با عبور از گنبد کاووس و حرکت به سمت شمال به آن می‌رسید. در بین مسیر باید مناطقی چون حاجی قوشان، کولی بایندر، پاشایی و گردنه چناران را پشت سر بگذارید.

۱۸. کلاله

اما به بخش شرقی ترکمن صحرا و دروازه ورود به ترکمن صحرا، یعنی کلاله برویم که با جاذبه‌های متعدد طبیعی و تاریخی، نظر گردشگران را به خود جلب می‌کند. از طبیعت بکر این منطقه هرچه بگوییم کم است؛ چشمه زاو، روستای زاو، بالا چشمه، آق سود، پارک گل کلاله و دریاچه سولوکلی از زیبایی‌های چشم نواز این منطقه هستند که نباید از آنها غافل شد.

• مسیر دسترسی: از ترکمن صحرا به سمت آق قلعه بیایید و از آنجا مسیرتان را به سمت ایشانلر ادامه دهید. با پشت سر گذاشتن حاجی قوشان و تمر قره قوزی در جاده کلاله قرار می‌گیرید.

۱۹. تپه‌ های انوشیروان

تپه‌های انوشیروان با قدمت چندین هزار ساله از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی ترکمن صحرا شناخته می‌شوند. این تپه‌ها از دوران نوسنگی با مس و سنگ به وجود آمده‌اند. فضایی با وسعتی در حدود ۱۰۰ هکتار که کاوشگران برای زمان پیدایش بر روی آن‌ها تحقیقات بسیاری انجام دادند. در موزه باستان شناسی گنبد کاووس می‌توانید برخی از آثار کشف شده در این تپه را ببینید. تپه‌های انوشیروان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیدند.

• مسیر دسترسی: کافی است از ترکمن صحرا به سمت گنبد کاووس بیایید و با کمک تابلوهای راهنمایی در نزدیکی این شهر تپه‌های انوشیروان را پیدا کنید.

موسیقی ترکمن

موسیقی زیبا و اصیل ترکمن در واقع زبان مردم این سرزمین است. این موسیقی بیانگر داستان‌ها و روایت‌های گذشته این مرز و بوم است. موسیقی سنتی باغشی های ترکمن، جزو اصیل‌ترین موسیقی‌های شناخته شده جهان است. این موسیقی به دور از لهو و لعب است. مضامین به کار رفته در آن شامل آزادی، برادری، دلاوری و همبستگی است.

برای بازدید از ترکمن صحرا کجا اقامت کنیم؟

ترکمن صحرا یکی از بهترین جاهای دیدنی شمال است که به ویژه در فصل بهار جاذبه‌ای دیدنی و جذاب است. اگر می‌خواهید از این طبیعت بکر و دست نخورده دیدن کنید، اقامت در هتل های گرگان یا گنبد کاووس را به شما پیشنهاد میکنیم.
در صورتی که تمایل به اقامت در یک هتل در نزدیک پارک جنگلی ناهارخوران گرگان داشته باشید، می توانید هتل شهاب ناهارخوران گرگان را انتخاب کنید. چشم انداز جنگلی این هتل، اوقات خوبی را برای شما رقم می زند. البته در صورت تمایل به اقامت در داخل شهر گرگان می توانید یکی از هتل های گرگان را رزرو کنید.
هتل های گنبد کاووس نیز در نوع خود بسیار خوب هستند و تحربه اقامتی به یاد ماندنی را برای شما بجا می‌گذارند. هتل وارنا گنبد کاووس با 4 ستاره طلایی و هتل نارنج طلایی گنبد کاووس از بهترین‌های شهر برای اقامت هستند.

جمع بندی

اگر اهل مطالعه کتاب و رمان های چند جلدی باشید، “آتش بدون دود” یکی از شاهکارهای نادر ابراهیمی است که ماجراها و قصه های آن در ترکمن صحرا رخ داده است. با خواندن این کتاب، حس نزدیکی زیادی به مردمان این سرزمین می کنید، با آنها زندگی می کنید و شاید حتی به دلیل واقعی بودن داستان های آن تمایل به سفر به ترکمن صحرا و دیدن زیبایی های آن از نزدیک را پیدا کنید. اگر به هر جای این سرزمین زیبا سفر کردید، چشیدن طعم خوش چکدرمه، غذای سنتی ترکمنی را فراموش نکنید.