دریاچه ی ارومیه- نگین درخشانی که به خاموشی گرایید

دریاچه ارومیه در شمال غربی فلات ایران قرار گرفته است، این دریاچه بر اساس تقسیم بندی های استانی بین دواستان آذربایجان شرقی و غربی قراردارد. دریاچه ی ارومیه درزبان پارسی کهن چیچست که به معنای درخشنده است، نامیده می شد. دردوران میانه کبودان نیز نامیده شده است. این نام ها نشانگر پیشینه ی بسیار زیادی است، که این دریاچه دارد. این دریاچه به زبان ترکی ارموگولو نامیده می شود. این دریاچه، مدتی نیزبه دریاچه رضاییه شهرت یافته بود.

ترازآبی این دریاچه در گذشته 1278 متر وعمق متوسط آن در حدود 6 مترو حداکثر عمق آن در حدود 16متربوده است. این دریاچه یک پدیده ی تکتونیکی نسبتا بزرگ و فوق اشباع از نمک بوده که در یک حوضه ی بسته قرارگرفته است. این حوضچه به وسیله ی 60 رودخانه سیراب می شود، که برخی ازاین رودخانه ها فصلی و برخی دیگردائمی هستند.

میانگین طول این دریاچه 140 کیلومترو مساحتش در حدود 5200 کیلومترمربع بوده است، با پهنایی که بین 16 تا 63 کیلومتر متغیراست. این دریاچه بزرگ ترین دریاچه داخلی ایران وبزرگ ترین دریاچه ی شورخاورمیانه بوده است. این دریاچه به علت داشتن گونه های منحصربه فرد گیاهی و جانوری در سال 1352 درفهرست پارک های ملی ایران به ثبت رسید، وچند سال بعد نامش به عنوان ذخیره گاه زیست کره در فهرست جهانی قرار گرفت. این دریاچه زیستگاه گونه های مختلفی از قارچ ها، باکتری ها، جلبک ها و گیاهان بوده است. البته به علت شوری بیش از حد آب دریاچه، این اکوسیستم قابل تحمل برای ماهی ها نیست. اما دریاچه ی ارومیه زیستگاه سخت پوستی به نام آرتمیا بود، در سال های اخیرکارشناسان متوجه شدند، که هیچ آرتمیایی در این دریاچه زندگی نمی کند. آرتمیا تنها موجود زنده دردریاچه ی ارومیه و از خانواده ی سخت پوستان است و دریاچه ی ارومیه ازغنی ترین منابع آرتمیای جهان شمرده می شد، غذای آرتمیا جلبک است ودرآب هایی با غلظت بالای نمک زندگی می کند. ازآن جایی که غلظت غیرعادی آب شور دریا بر فرایند حیات این موجود تاثیرمنفی می گذارد، این موجود زنده در معرض انقراض کامل قرارگرفته است.

این دریاچه ازاواسط دهه 80 شروع به خشک شدن کرد ودر حال حاضربخش بزرگی از این دریاچه ازبین رفته است. ازمهم ترین علل خشک شدن آب دریاچه اختصاص 90% منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، برداشت غیرمجازازآب های زیرزمینی درپی حفر چاه، استفاده ی بی رویه ازآب حوضه ی آبریزدریاچه واحداث بزرگراه برروی دریاچه وتبخیرآب دریاچه براثرگرمی هوا بوده است. در واقع تاثیر مخرب این خشکسالی را بر اکوسیستم کل منطقه نمی توان انکار کرد و زیست محیط منطقه بزودی به منطقه ی بیابانی تغییر شکل خواهد داد.

بلورهای نمکی زیبایی که به اشکال مختلف متبلورشده اند، زینت بخش این دریاچه شده وگاه به صورت تپه ها وگاهی به شکل برف به نظر می رسند.

خواص درمانی گل ولای این دریاچه ازدیرباز در درمان برخی از بیماری ها مانند: بیماری های پوستی، رماتیسیم و بیماری های مفصلی مورد توجه بوده است. همچنین نمک این دریاچه برای درمان بیماری های مفصلی مثل آرتروز و زانو درد و بیماری های پوستی مثل آکنه مفید و قابل استفاده است.

در نهایت تماشای غروب زیبای این دریاچه، منظره ی دلپذیری است، که با همه ی دگرگونی های امروزدریاچه، زیبایی بی نظیرآن را درچشم طبیعت دوستان متجلی می کند. از دیگر پدیده های شگفت انگیزدریاچه ی ارومیه رنگ سرخ و صورتی در برخی ازقسمت های این دریاچه است، که این تغییر رنگ بر اثر فعالیت نوعی پلانکتون خاص است.

متاسفانه اجرای پروژه های حساب نشده آبی و احداث بزرگراه بر روی این دریاچه در کنارروند خشکسالی طبیعی که کشوررا دربرگرفته است، منجربه از بین رفتن این طبیعت و زیست محیط منحصربفرد و زیبا شده و نه تنها گونه های گیاهی و آبزیان خاص این دریاچه، بلکه برخی از پرندگان و پستانداران تالاب های آن هم در معرض خطر نابودی هستند.

دریاچه ی ارومیه ی دیروزمکانی بود که شور ونشاط درآن موج می زد، ساحل آن مملو از افرادی بود که خود را با شن های تیره ی ساحل می پوشاندند، عده ای هم روی سطح آب شناور می شدند، و به علت چگالی بالای آن درآب فرو نمی رفتند. کودکان مشتاق در کنار ساحل بازی می کردند و جوان ها با قایق پدالی به این سو وآن سو می رفتند. ودر کنار ساحل اقامتگاه های زیادی برای مسافران وجود داشت. اما اکنون اثری از آن ها یافت نمی شود. با این حال گردشگران بسیاری به این منطقه سفر می کنند، تا از زیبایی های ژرف این طبیعت زیبا دیدن کنند. برای رفاه حال این گردشگران هتل های شهر ارومیه پیشنهاد می شود. هتل آنا، هتل دنیز، هتل پارک و هتل جهانگردی ارومیه گزینه هایی هستند، که گردشگران می توانند با رزرو آن ها با آسودگی خاطرواطمینان سفرکنند.