همان طور كه می دانیم كشور “ایران” به دلیل تمدن كهن و فرهنگ غنی از جمله كشور های باستانی و تاریخی می باشد. نقاط مختلف شهر ها و روستا های “ایران” نشانه ای از این تمدن كهن می باشد. یادگار ها و دست سازهای بسیاری را می توان تقریبا در همه شهر ها و روستاهای كشور یافت كه حاكی از تمدن و فرهنگ سكونت اقوامی در سال های دور در آن منطقه می باشد. برخی شهر ها و روستاهای كشور از لحاظ قدمت و تمدن نسبت به دیگر شهر ها و روستاها، همیشه حرفی برای گفتن داشته اند. یكی از این شهر ها و استان ها كه مهد تمدن و فرهنگ می باشد استان و شهر “یزد” است. در گوشه گوشه این استان باستانی می توان نشانه ای از تاریخ و فرهنگ چند هزار ساله را به چشم دید. از قدیمی ترین هتل های ایران گرفته تا كاروانسرا ها و اقامتگاه های بوم گردی خانه های هزار ساله ای كه نشانه ای از فرهنگ و تمدن در این استان می باشند. در این مقاله گردشگری شما را با یكی از روستاهای استان “یزد” به نام “خرانق” آشنا می كنیم. روستای خرانق استان یزد از قدیمی ترین روستاها و مهد زیباترین و تاریخی ترین بناهای این استان می باشد. در این مقاله شما را با مناطق و مناظر گردشگری این روستای كهن از جمله” قلعه”خرانق”، حمام “خرانق”، كاروانسرای “خرانق”، آب انبار “خرانق”، پل تاریخی “خرانق” و دیگر مناطق و مكان های تاریخی این خطه آشنا می كنیم.
شاید از خود سوال كنیم كه روستای خرانق كجاست؟ دلیل گم نام بودن این روستای كهن چیست؟ روستای “خرانق” استان یزد در فاصله 85 كیلومتری شهر “یزد” و در 50 كیلومتری شهرستان “اردكان” واقع شده است. استان “یزد” استانی كویری با آب و هوای خشك ولی پر از جاذبه های طبیعی، باستانی و آداب و رسوم منحصر به فرد خود می باشد. گوشه گوشه این استان باستانی و كویری بنا ها و دست ساز هایی به چشم می خورد كه نشانگر هوش و تدبیر و فرهنگ بالای مردم این استان است. روستای زیبای “خرانق” از جهات مختلفی قابل بحث و تعریف می باشد. از یك سو تاریخچه روستای خرانق كه قدمتی حدود 4500 سال را برای آن تخمین زده اند و از قدیمی ترین نقاط استان یزد به حساب می آید. از طرفی وجود منابع و مخازن غنی و ارزشمند مواد معدنی در این منطقه نشانگر ارزشمندی خاك آن بوده است. از لحاظ تاریخی و بناهای به یادگار مانده از گذشتگان نیز زبان زد و بی رقیب می باشد. به دلیل قرار گرفتن این استان در مركز ایران و جغرافیای ایده آل آن می توان با یك برنامه ریزی ساده و رزرو هتل در این منطقه از میان اقامتگاه های بی شمار سنتی این استان روز ها از طبیعت و تاریخ زیبای این استان و به ویژه این روستای كهن دیدن كرد.
قلعه “خرانق”
در روستای “خرانق” از دیدنی ترین بناهایی كه به چشم می خورد بقایای قلعه ای تاریخی و بزرگ در این روستا می باشد. قلعه “خرانق” كه قدمتی 1800 ساله دارد محلی برای حفاظت مردم و سكونتگاهی برای آن ها بوده است. وجود تعداد بیش از 80 خانه در این قلعه نشانگر محل زندگی مردم در زمان های قدیم در این قلعه بوده است. از ویژگی های این قلعه و خانه های آن چند طبقه بودن آن می باشد. این قلعه باستانی از جمله چند قلعه دنیا می باشد كه خانه های چند طبقه در آن ساخته شده است. وجود خندقی بزرگ در اطراف این قلعه و وجود برج و دروازه هایی در اطراف آن نشان از استراتژیك بودن این قلعه در زمان خود می باشد.
حمام “خرانق”
حمامی در نزدیكی كاروانسرا كه از زیبا ترین و كامل ترین حمام ها در زمان خود بوده است. حمامی كاملا ایرانی با تمام امكانات یك حمام كامل از جمله هشتی، گرمخانه، تون و دیگر محل های مورد نیاز برای گرمابه ها در زمان خود. از عجایب این حمام تاریخی سیستم فاضلابی و تامین آب آن است كه با استفاده از آب قنات و خروجی فاضلاب آن به سمتی دیگر نشان از هوش و علم مردمان این دیار در زمان های گذشته می باشد.
كاروانسرای “خرانق”
همان طور كه می دانیم و در سال های دور در كشور ما رواج داشته است، وجود كاروانسراها در گوشه گوشه كشور كه محلی برای استراحت و تجدید قوای مسافران و تجار و كاروان ها بوده است، نشان دهنده سیستم راهداری و اقامتی و همچنین تجاری بودن این منطقه می باشد. كاروانسرای “خرانق” از جمله كاروانسراهای تك طبقه كه از دوران “ساسانیان” به جای مانده است از زیبا ترین كاروانسراهای این استان می باشد. كاروانسرا دارای حجره های بسیار كه گاهی از آن ها مسقف و برخی بدون سقف می باشند. كاشی كاری ها و آجر كاری های زیبای آن ها با حیاطی بزرگ زیبایی این بنا را دوچندان كرده است.
آب انبار “خرانق”
همانند تمام سكونت گاه های قدیم و روستا ها، برای تامین آب مصرفی نیاز به آب انبار بوده است. آب انبار “خرانق” از بزرگترین آب انبار ها در زمان خود به حساب می آمده. آب انباری ساده با سقفی گلی و مهندسی خاص خود كه بارش های فصلی را به سمت خود هدایت می كرده و آب شرب این روستا را تامین می كرده است. اغلب این بنا ها به دلیل گلی بودن جنس سازه ها به مرور زمان از بین رفته و ظاهر اولیه خود را ز دست داده اند.
مسجد جامع “خرانق”
داخل قلعه در میانه روستا مسجد زیبا و كوچكی كه مسجد جامع “خرانق” بوده و هست بنا شده. مسجدی كه یادگاری از دوران تاریخی و اسلامی كه به دوران “قاجاریه” بر می گردد. پشت منبر این مسجد زیبا سنگ قبری منسوب به “علی بن محمد اسحاق” می باشد قرار دارد.
منار جنبان “خرانق”
بقعه “مشهدك”
در گورستان قدیم بقعه ای قرار دارد كه محل راز و نیاز و حاجت مردم این روستا بوده و هست. بقعه ای خشتی كه به اعتقاد قدما و محلی های این روستا محل نماز خواندن امام رضا(ع) در میانه راه سفر به “مرو” بوده است. این قدمگاه كه به اعتقاد مردم روستا محل عبور امام هشتم و همراهانش از این مسیر بوده است و بنا به سنگ نبشته بالای آن كه سال 595 هجری قمری را نشان می دهد از قداست بالایی برخوردار است.
پل “خرانق”
پلی قدیمی در روستای “خرانق” كه به “پل خرانق” معروف است دیده می شود. پلی كه خلاف كاربرد اغلب پل های ساخته شده برای عبور و مرور افراد و حیوانات نمی باشد. پلی برای جابجایی و هدایت آب رودخانه از سمتی به سمت دیگر. پایه ای از جنس ساروج در زیر پل كه كاربردی سیل بند گونه داشته و حجم آبی مشخص را هدایت می كرده به مزارع اطرف خود جهت كشاورزی و زراعت دیده می شود.
مزار “بابا خادم”
از آن جایی كه مردم بومی اعتقاد به گذشتن امام هشتم (ع) به همراه كاروانی از این روستا در سفر به “مرو” را داشته اند. در گوشه ای از روستا، بنا و مقبره ای به نام “مزار بابا خادم” وجود دارد كه آن را به خادمی از خدامان امام رضا(ع) كه همراه ایشان در سفر بیمار شده و در این روستا به خاك سپرده شده است منسوب كرده اند.
دره انجیر
پناه گاه حیات وحش “دره انجیر” در این منطقه از جمله مناطق حفاظت شده استان “یزد” می باشد. منطقه ای كوهستانی و تپه ماهوری “دره انجیر” به چند دلیل مهم و زبان زد است. یكی زیستگاه گونه هایی كم یاب از جمله یوزپلنگ آسیایی كه از با ارزش ترین گونه های جهان به حساب می آید و دیگری وجود گونه های گیاهی از جمله: انواع انجیر وحشی، خار شتر، بادام كوهی، خار شتر، اسپند و دیگر گونه ها در این منطقه می باشد.
آئینه های “خرانق” نما
جاذبه ای جدید در میان روستایی باستانی به چشم می خورد. آئینه هایی كه در مقابل آثار باستانی این روستا قرار گرفته و با انعكاس تصاویر آن ها در خود صحنه ای زیبا و جذاب را به وجود می آورد. این مجموعه آئینه ها توسط “امیر حاجبی” در این روستا ساخته شده است.
دیدنی ها و جاذبه های بسیاری در این روشتا به چشم می خورد كه اغلب آن ها به مرور زمان از بین رفته اند. همه ساله گردشگران و توریستان و همچنین منجمان زیادی برای دیدن شب های پر ستاره این منطقه راهی این روستا می شوند كه خود از جاذبه های گردشگری این روستا به حساب می آید.
