برج کاشانه بسطام سمنان

برج یک بنای استوانه ای یا چند پهلو است که همیشه ارتفاع آن از پهنای آن بیشتر است، برج‌ها از گذشته های دور توسط بشر مورد استفاده قرار می‌گرفتند و از قدیم الایام برای اهداف خاصی مثل دیده بانی و دفاع ساخته می شدند. بیشتر برج های قدیمی ایران به صورت حصاری استوانه‌ای و مستقل در نزدیکی دیوار شهرها یا قلاع قرار دارند، اما برخی از آن ها را می توان در داخل شهرها نیز مشاهده کرد، این برج ها کارکرد های دیگری غیر از کارکردهای استراتژیک داشتند و به عنوان بخشی از بناهای دیگر یا یک بنای مستقل مانند برج آرامگاهی به شمار می رفتند. آن ها با معماری زیبا و نقش و نگارها و گچ بری های زیبایی که آن ها را آراسته اند، از جاذبه های شهرهای کهن ایران هستند و ما را با معماری اصیل و زیبای ایرانی آشنا می کنند.

در این مقاله می خواهیم برجی را معرفی کنیم که سال هاست در شهر بسطام خودنمایی می کند و با معماری زیبای خود گردشگران را تحت تاثیر قرار می دهد. با ما همراه باشید تا به سمنان سفر کنیم، شهری که در دوران باستان شکوه و عظمت زیادی داشته و بر اساس آثار تاریخی و اسناد قدیمی روزگار پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. ایران هتل آنلاین با رزرو هتل های سمنان در این سفر همراه شماست. شما می توانید با رزرو آنلاین هتل جهانگردی سمنان با خاطری آسوده در شهر تاریخی سمنان اقامت کنید و از آثار تاریخی سمنان و بسطام دیدن کنید.

بسطام از توابع شاهرود است و شهر کوچک و آرامی است که آرامگاه بایزید بسطامی در آن قرار دارد و باغ های مصفا و مسجد جامع زیبایش آن را به شهرت رسانده است. از دیگر جاذبه های بسطام برج کاشانه است، این برج که در جنوب بسطام و جنوب‌ شرقی مسجد جامع‌ بسطام‌ قرار گرفته است، برج بلند و زیبایی است که معماری چند وجهی آن با گچ‌‌ بری‌های زیبا و خط نوشته‌های عربی تزئین شده و این ترکیب دلنشین آن را به یک جاذبه‌ی تماشایی تبدیل کرده است.

ارتفاع این برج 20 متر است ودر بالای برج نوشته ‌ای به خط کوفی دیده می‌شود که در آن نام الجایتو ثبت شده است. هر چند تاریخ بنای این برج در پرده ی ابهام است اما مردم بسطام بر این عقیده هستند که این بنا در دوره ی زرتشتیان آتشکده شهر بسطام بوده است و در دوره‌های بعد و پس اسلام از آن به عنوان برج دیده‌بانی استفاده شده است. با این وجود با توجه به کتیبه ای که بر سردر ورودی آن نقش بسته است، تاریخ ساخت آن سال 700 هجری قمری ذکر شده است. ارتفاع این برج از درون 24 متر و از بیرون در حدود 20 متر است و شکل بیرونی آن به صورت چند ضلعی منتظم است.

در بالای برج دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد که بر روی آن ها مطالبی نوشته شده است. در ضلع جنوب غربی این برج روی یک آجر کلمه بسم الله الرحمن الرحیم با خط ثلث بسیار زیبایی نقش بسته است. به اعتقاد برخی از کارشناسان از این بنای چند وجهی در آن دوره به عنوان یک تقویم خاص استفاده می شده است. همچنین آجرهایی که در قسمت بالای این برج به کار رفته با آجرهای دیگر این ساختمان متفاوت بوده و حاکی از آن است که سقف برج در اثر گذر زمان فرو ریخته و در دوره های بعدی تعمیرات در آن انجام شده است. در ورودی برج در مجاورت محراب مسجد و از داخل مسجد است. قبل از ورود به برج کاشانه، دالان کوچکی وجود دارد که سه طرف آن گچ‌ بری شده و در بالا و اطراف دالان آیت الکرسی و عباراتی به زبان عربی به چشم می خورد.

در وسط این برج نیز چاه بسیار عمیقی وجود دارد. برای رسیدن به بالای برج کاشانه باید از پله‌های بسیار کوچک و راهروی تاریک داخل آن عبور کرد. نمای بیرونی این بنا دارای شکوه و جلوه ی خاصی است و برخی از کارشناسان با توجه به اسلوب بنا و عوامل دیگر آن را رصد خانه نیز نامیده اند. برخی از تاریخ شناسان نیز مانند آندره گدار بر این باورند که این بنا از آثار غازان خان مغول است و ونام آن در اصل غازانه بوده که به مرور زمان به کاشانه تبدیل شده است. با این وجود هر چند کاربرد اصلی و تاریخ ساخت این بنا هنوز هم مشخص نیست ولی دقت و ظرافت زیادی که در طراحی و ساخت این بنا به کار رفته هر بیبنده ای شگفت زده می کند. بنای زیبا و تاریخی برج کاشانه در سال 1310 در فهرست آثارملی کشور به ثبت رسیده است.