قم یکی از شهرهای زیارتی و مذهبی کشورمان محسوب میشود. وجود مقدس حرم حضرت فاطمه معصومه در این شهر موجب شده تا همواره این شهر میزبان خیل عظیم مسافران و زائران باشند. پس از زیارتی معنوی یکی از کارهای موردعلاقه مسافران خرید سوغات قم است. قم با داشتن صنایع دستی و سوغاتی‌های متنوع خیال مسافران را از این لحاظ راحت کرده است.
در ادامه این مطلب قصد داریم تا در مورد سوغات قم، صنایع دستی قم، شیرینی‌های مخصوص این شهر و اقامت در قم صحبت کنیم. با ما همراه باشید تا در مورد این شهر زیارتی، ویژگی‌های مربوط به آن و سوغات های قم اطلاعاتی بیشتر کسب کنید.
معرفی شهر قم
قم پایتخت فرهنگی شیعیان جهان است. این شهر مقدس و زیارتی در ناحیه مرکزی ایران واقع شده است. بسیاری از مسافران این شهر را به عنوان مقصد گردشگری خود انتخاب می‌کنند.
طبق گفته مورخان قدمت این شهر به هزاران سال پیش برمی‌گردد. علاوه بر حرم حضرت معصومه جاذبه‌های گردشگری دیگری همچون مسجد اعظم، پامنار، مسجد جامع و مدرسه جهانگیرخان، موزه‌ها، مسجد جمکران، آرامگاه شاهان صفوی، باغ گنبد سبز و… برای بازدید مسافران در این شهر وجود دارد. همچنين سوغات قم یکی از خوشمزه‌ترین و معروفترین سوغاتی های ایران است. بعد از اقامت در بهترین هتل های قم، این بار نوبت به گشت و گذار در شهر و خرید سوغاتی می‌رسد.
از قم چی بخرم؟
از گذشته تا به امروز یکی از آدابی که مسافران در سفر به شهرهای مختلف از جمله شهرهای زیارتی رعایت می‌کرده‌اند، خرید سوغاتی برای اقوام و خویشاوندان بوده است. در سفر به شهر قم شاید این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که سوغات قم چیست.
در جواب این سوال باید بگوئیم که تنوع سوغات شهر قم بسیار زیاد است. به طوری که انواع سلایق را راضی می‌کند. هر چند مهمترین و شناخته‌شده‌ترین سوغات قم سوهان است اما خوب است بدانید در این شهر انواعی از خوراکی‌های شیرین و لذیذ نیز برای خرید وجود دارد.
در این میان از صنایع دستی زیبای قم نیز نباید غافل شد. در واقع تنوع سوغاتی های خوراکی و غیرخوراکی در این شهر به قدری زیاد است که محال است شما دست خالی از این شهر برگردید.
صنایع دستی قم
صنایع دستی اصیل و زیبای قم از زیباترین و ارزشمندترین سوغاتی هایی هستند که می‌توانید به عزیزانتان هدیه دهید. صنایع دستی قم نشان از فرهنگ غنی و با اصالت قم دارد. در واقع در سفر به شهرهای مختلف از جمله قم با خرید صنایع دستی سوغات قم، علاوه بر جنبه هدیه داشتن به اقتصاد و درآمد مردم محلی آن شهر نیز کمک می‌کنیم.
هنرمندان این خطه با داشتن تجربه کافی و به کار بردن مواد با کیفیت انواعی از هنرهای دستی را به شکلی هنرمندانه و زیبا خلق می‌کنند. در ادامه برخی از صنایع دستی معروف این شهر را شرح می‌دهیم:
- خرمهره قم
رنگ آبی و زیبای خرمهره‌ها از جمله دلایلی است که افراد با دیدن آنها احساسی آرام‌بخش و خوشایند می‌گیرند. رنگ آبی و جنس سرامیکی، خرمهره را به یکی از وسایل تزئینی منازل تبدیل کرده است. این رنگ آبی و اصیل ایرانی چشمان هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد و حسی سرشار از آرامش را به تماشاگر تلقین می‌کند.
این سوغات قم یکی از ارزشمندترین صنایع دستی این شهر است. در واقع استان قم یکی از اصلی‌ترين مراكز توليد خرمهره در سطح جهانی است. تاریخچه این وسیله زیبای تزئینی که تلفیقی از هنر و صنعت است به گذشته‌های دور (دوران هخامنشیان و اشکانیان) برمی‌گردد. شهرت و محبوبیت خرمهره تا حدی زیاد است که به عنوان یکی از بهترین صنایع دستی ایران در نمایشگاه اکسپو دو هزار هانوور آلمان ثبت شده است.
اضافه بر رنگ آرامش بخش و زیبای آبی این سوغاتی، بسیاری از افراد از آنها به عنوان وسیله‌ای برای رهایی از چشم بد و انرژی‌های منفی استفاده می‌کنند. ویژگی نام‌برده این اشیاء ارزش آنها را چند برابر کرده است. اگر می‌خواهيد از نزدیک با ساخت اين خرمهره‌ها آشنا شويد كارگاه‌های خرمهره‌سازی محلی مناسب برای تماشای ساخت این سوغات قم هستند. لازم به ذکر است که بیش از ١٦٠ طرح مختلف از خرمهرها در بازار و مراکز خرید قم به فروش می‌رسد.
- مرواربافی قم
مرواربافی به عنوان زیر مجموعه‌ای از صنایع دستی نه تنها در قم بلکه در بسیاری از مناطق کشورمان توسط هنرمندان انجام میشود. این هنر به تازگی در سبد محصولات صنایع دستی به عنوان سوغات قم وارد شده است. در سال‌های اخیر بسیاری از افراد بومی قم به این صنعت روی آورده‌اند. ماده اصلی به کار رفته در مرواربافی چوب ترکه است. از این چوب که در اطراف قم به راحتی قابل دستیابی است برای بافتن سبد و دیگر وسایل استفاده می‌کنند.
- قالی ابریشمی قم
یکی دیگر از معروفترین و محبوبترین سوغات قم قالی ابریشمی است. این سوغاتی یکی از لوکس‌ترین و گران‌ترین سوغاتی های این شهر است. حدود ٥٠ سال است که قالی بافی یکی از مهمترین صنایع دستی قم به شمار می‌رود. طرح‌های زیبای هنرمندانه بر روی این قالی‌ها به قدری زیبا و متنوع هستند که چشمان هر گردشگری را نوازش می‌دهند.
گروهی از افراد از طراح و بافنده در بافت این قالی‌ها شرکت دارند. طراحان با الهام از داستان‌های تاریخی کشورمان طرح‌هایی زیبا و ماهرانه را برای بافت به دست بافندگان می‌رسانند. بافندگان نیز با به کار بردن ابریشم با کیفیت در تارو پود این قالی‌ها اثری خوش رنگ و لعاب و سنتی را به صورت هنرمندانه خلق می‌کنند.
بهتر است بدانید یکی از مکان‌هایی که می‌توانید به راحتی طرح‌های متنوع از این سوغات قم را در آنجا مشاهده کنید بازار معروف و قدیمی قم است. بازار قم قدمتی طولانی در حدود ٤٠٠ سال دارد. این بازار امروز از دو بازار کهنه و نو تشکیل شده است. در تیمچه فرش این بازار می‌توانید انواعی از طرح‌های اصیل قالی ابریشم قم را ببینید. برای پیدا کردن این بازار در قم کافی است در مرکز شهر قم به خیابان طالقانی بروید.
پس اگر در سفر به شهر مقدس قم به دنبال سوغاتی گران‌بها و در عین حال اصیل و زیبا هستید پیشنهاد ما قالی ابریشمی قم است.
- ظروف سفالی
خاک مناسب و با کیفیت شهر قم این شهر را به یکی از قطب‌های تولید صنایع دستی در کشور تبدیل کرده است. تاریخ نشان می‌دهد که این صنایع دستی از هزاران سال پیش تا به امروز در این شهر رواج داشته است. گردشگران و زائران از سفال‌های دستساز این شهر به عنوان سوغات قم و هدیه‌ای ارزشمند برای عزیزانشان استفاده می‌کنند.
ماده اصلی تشکیل‌دهنده ظروف سفالی خاک رس مرغوب است. این ظروف سفالی به شیوه‌ای هنرمندانه نقاشی می‌شوند و روی آنها با لعاب پوشانده میشود. از این ظروف می‌توان به عنوان اشیاء تزئینی در منازل استفاده کرد.
- منبت کاری و معرق کاری
منبت و معرق کاری یکی از صنایع دستی ظریف و زیبایی است که همواره در میان سوغات قم به مانند نگینی زیبا و با ارزش می‌درخشند. در رشته معرق کاری ماده اصلی تشکیل دهنده، چوب است. ولی در منبت کاری علاوه بر چوب از فلز و سرامیک هم در ساخت اثر هنری بهره می‌برند.
تابلوهای معرق و منبت کاری ساخته شده به دست هنرمندان قم يكی از سوغاتی های هنری این شهر است. در طرح این سوغاتی قم انواعی از موضوعات از مذهبی گرفته تا اساطیری و طرح گل‌ها و طبیعت به کار رفته است. شما می‌توانید با توجه به سلیقه خود هر کدام از این تابلوها را به عنوان سوغات قم برای خانواده و دوستان هدیه ببرید.
- کاشی کاری هفت رنگ
کاشی‌های هفت رنگ از جمله هنرهایی است که مردمان قم در ساخت آنها تبهر دارند. این هنر را می‌توانید هنگامی که به زیارت حضرت معصومه، جمکران یا دیگر جاهای زیارتی قم می‌روید در کاشی‌کاری‌های به کار رفته در ساختمان این اماکن از نزدیک نظاره کنید.
جالب است بدانید قدمت این هنر به دوران تیموریان و صفویان می‌رسد. امروزه از این کاشی‌ها نه تنها در ساخت عمارت‌ها استفاده میشود، بلکه این کاشی‌ها در ابعاد و اندازه‌های کوچکتر نیز به عنوان سوغاتی توسط هنرمندان ساخته می‌شوند. کاشی‌های هفت رنگ در اندازه‌های مختلف با رنگ‌های متنوع آبی، سبز، قهوه‌ای، طلایی، فیروزه‌ای و… در بازار و مراکز خرید این شهر به عنوان سوغات قم به مسافران عرضه می‌شوند.
- انگشتر دست ساز قم
بسیاری از افراد علاقه‌مند به انگشترهای زیبا و دستساز هستند. انگشترهای دستساز با نگین‌های زیبا از جمله صنایع دستی و سوغات قم هستند. قدمت ساخت انگشتر در این شهر به سال‌ها پیش می‌رسد. در واقع می‌توان گفت انگشتر دستساز به عنوان يكی از نمادهای اصلی صنايع دستی اين شهر شناخته میشود.
همچنین به نشانه شهرت این رشته در میان مردم قم در یکی از میدان‌های نزدیک حرم، انگشتری بزرگ و تزئین شده با نگین‌های زیادنصب شده است. نگین انگشترهای دست ساز قم شامل سنگ‌هایی مانند یاقوت، عقیق، الماس یا فیروزه است. اما اغلب دوستداران این هنر انگشترهای منقش به سنگ عقیق را می‌پسندند. در میان طرح و سنگ‌های گفته شده انگشتر هفت نگین در قم شهرت بسیار دارد. لازم به ذکر است که امروزه بیش از ١٠٠٠ کارگاه تولیدی انگشتر در سطح شهر قم وجود دارد.
- نقاشی سنتی
از دیگر سوغات قم نقاشی سنتی است. این نقاشی‌ها طرح‌هایی بر روی جنس‌های مختلف هستند. چوب، سفال، چرم، سرامیک و سنگ از جمله پایه‌هایی هستند که نقاشی بر روی آنها کشیده میشود. در طرح این نقاشی‌ها از نقش‌های اسلیمی، ختایی، جانوری و.. الهام گرفته شده است.
اشیایی که با این نقاشی‌ها رنگ‌آمیزی و مزین می‌شوند از آنها به عنوان دکوری منازل یا دیوارکوب استفاده می‌کنند. اگر در شهر قم به دنبال سوغاتی هنرمندانه واصیل هستید و مخاطبتان نیز علاقه‌مند به هنرهای این‌چنینی است این ظروف منقش شده به طرح‌های زیبا هدیه و سوغاتی ارزشمند برای آنها به شمار می‌روند.
شیرینی سوغات قم
پخت شیرینی در شهر قم قدمتی بسیار طولانی دارد. یکی از شیرینی‌هایی که به عنوان سوغات قم در میان زائران و مسافران بسیار شهرت دارد سوهان است. به طوری که سوهان یکی از نمادهای شهر قم به حساب می‌آید. سوهان‌های قم از طعم و مزه‌ای بسیار لذیذ برخوردارند. در حقیقت کمتر کسی پیدا میشود که این شیرنی لذیذ را دوست نداشته باشد.
این شیرینی از زمان‌هایی مربوط به دوران قاجار در این شهر توسط قنادهای حرفه‌ای پخت می‌شد. امروزه نیز این خوراکی سنتی و اصیل با تنوعی زیاد در کارگاه‌های سطح شهر قم تولید میشود. بهتر است بدانید که ماده اصلی تشکیل دهنده سوهان جوانه گندم است. به جز جوانه از انواع مغرها و روغن خوش عطر حیوانی نیز در تهیه این خوراکی شیرین استفاده می‌کنند.
البته با گذشت زمان و در سال‌های اخیر شکل و طعم سوهان‌ها هم تنوع بیشتری به خود گرفته و مورد استقبال چشمگیر زائران و مسافران قرار گرفته است. در ادامه انواع سوهان قم را بیشتر توضیح می‌دهیم:
- سوهان گل
سوهان گل سوهانی تهیه شده از مغز پسته فراوان است. این سوهان یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین سوهان قم محسوب میشود.
- سوهان لقمه ای
یکی از بهترین سوهان‌ها همین سوهان لقمه‌ای است. این سوهان‌ها در اندازه‌هایی کوچک به صورت لقمه تولید می‌شوند. اين سوهان‌ها با طعم و مزه سوهان گل و به شكلی شكيل‌تر و زیباتر در بسته‌های فلزی چیده شده‌اند.
- سوهان حبه ای
از سوهان حبه‌ای که دارای شکلی کوچک است می‌توانید برای پذیرایی از دوستان در مهمانی و مراسم استفاده کنید.
- دسر سوهان
طعم سوهان دسر بسیار نزدیک به طعم سوهان گل است. این نوع سوغات قم به صورت تقریباً مایع تهیه میشود و شکلی متفاوت‌تر از سایر سوهان‌ها دارد. از این سوهان به عنوان دسری شیرین و خوشمزه در سفره‌های پذیرایی خود می‌توانید استفاده کنید.
- سوهان گزی
طعم لذیذ گز و سوهان را می‌توانید همزمان در سوهان گزی قم تجربه کنید. اگر علاوه بر طعم سوهان علاقه‌مند به گز نیز هستید سوهان گزی گزینه‌ای مناسب از میان انواع سوغات قم است. شکل ظاهری این سوهان‌ها به این گونه است که گز را در وسط سوهان‌های لوزی شکل زیبا قرار می‌دهند.
- سوهان عسلی
در ترکیب خوشمزه سوهان عسلی انواعی از مواد مختف مانند شکر، عسل، روغن، خلال بادام، زعفران، هل، خلال پسته و… استفاده میشود. این نوع سوهان شباهتی زیاد با پولکی اصفهان دارد. البته این سوهان کمی سفت‌تر و غنی‌تر از مواد مغذی است. از این خوراکی لذیذ می‌توانید به عنوان شیرینی همراه با چای استفاده کنید.
- سوهان کنجدی
کنجد ماده اصلی تشکیل‌دهنده سوهان کنجدی است. در این نوع از سوغات قم نیز از مواد مختلفی مانند پودر پسته، کنجد، زعفران و… استفاده میشود. کنجد موجود در این سوهان ترکیب آن را بسیار مقوی کرده است. شکل این سوهان‌ها شکلی شبیه سکه است.
- سوهان حلوایی
این نوع سوهان چیزی مابین دسر سوهان و سوهان معمولی است. این سوغات قم ظاهری شبیه به حلوا دارد. همچنین خوردن این نوع از سوهان به دلیل داشتن بافت نرم برای کودکان و سالمندان راحت‌تر است.
سوغات خوراکی قم
علاوه بر سوهان، خوراکی‌های لذیذ سنتی بسیاری نیز به عنوان سوغات قم یافت میشود. اگر در سفر به قم و بعد از بازدید از جاهای دیدنی قم ترجیح می‌دهید از خوراکی‌هايی دیگر به جز سوهان به عنوان سوغاتی استفاده کنید در ادامه با ما همراه باشید تا لیستی از خوراکی‌های خوشمزه را برایتان شرح دهیم:
- حلوا
حلوا یکی از خوارکی‌های شیرینی است که در اکثر شهرهای کشورمان به صورت‌های مختلفی طبخ و آماده میشود. این خوراکی لذیذ و شیرین نیز در شهر قم دارای دستوری مخصوص به خود و منحصربه فرد است. جالب است بدانید قدمت پخت حلوا به قدری در قم زیاد است که پیشه بسیاری از بومی‌های اصیل این شهر در محله عصارخانه حلوا فروشی بوده است.
البته امروزه این حرفه بسیار کمرنگ شده ولی حلوا همچنان به عنوان سوغات قم شهرت دارد. انواع حلواهایی که در این شهر می‌توانید خرید کنید شامل حلوا ارده، حلوای سوهانی، حلوا شاهدانه، حلوا کنجدی، و… هستند.
- نان کسمه قم
یکی از خوراکی‌های خوشمزه‌ای که می‌توانید به عنوان سوغات قم و هدیه برای دیگران استفاده کنید، نان کسمه قم است. این نان لذیذ از موادی مانند آرد، زرده تخم‌مرغ، زعفران دم‌شده، شکر، زردچوبه و شیره تشکیل شده است. همچنین عطر و بوی این نان‌ها هم به دلیل به کار بردن موادی ماننند هل، زعفران و دارچین است.
در ضمن برای تزئین نان‌ها از كنجد استفاده می‌كنند. کسمه کنجدی، شکری و کسمه اعلا از انواع نان کسمه‌های موجود در قم هستند. لذیذترین و بهترین نان و البته گران‌ترين کسمه همین کسمه اعلا است. شما مسافران عزیز برای تهیه این نان‌های خوش عطر و بو می‌توانید به قنادی‌های سطح شهر قم یا فروشگاه‌های سوغات قم مراجعه کنید.
- انجیر آردی
اگر از علاقه‌مندان به تنقلات مغذی هستید پیشنهاد ما انجیر آردی قم است. انجیر آردی یکی از سوغات شهر قم و از فراورده‌های میوه خوشمزه و شیرین انجیر است. برای تهیه این انجیرها ابتدا آنها را با نخ به هم وصل می‌کنند و سپس در آرد غلط می‌دهند. انجیرهای آردی خوشمزه را در همه جای قم به خصوص در مغازه‌های نزدیک حرم به راحتی می‌توان پیدا کرد.
- نان شیرینی قم
نان شیرینی از موادی مانند کنجد، شیر و زعفران تهیه شده است. این نان شیرینی نیز به مانند دیگر خوراکی‌های قم از طعمی لذیذ و خوشمزه برخوردار است. این نان خوشمزه یکی دیگر از خوراکی‌های ماندگاری است که می‌توانید به عنوان سوغات قم استفاده کنید.
- گز قم
علاوه بر اینکه اصفهان یکی از قطب‌های اصلی تولید گز در ایران است در شهر قم هم می‌توانید این خوراکی خوشمزه و شیرین را به عنوان سوغات قم به راحتی در فروشگاه‌های شهر پیدا کنید. در واقع گز با کیفیت قم را می‌توانید در کارگاه‌ها سوهان پزی نیز با کیفیت زیاد بخرید. این گزهای مرغوب از لحاظ کیفیت با گزهای معروف اصفهان رقابتی نزدیک دارند.
- قنبید یا کلم قمری
از غذاهای معروف سنتی قم می‌توان به قنبید یا کلم قمری اشاره کرد. البته از کلم قمری در بعضی دیگر از غذاهای این شهر نیز مانند آبگوشت، آش، کلم پلو نیز استفاده می‌کنند. در بسیاری از رستوران‌های قم این غذای سنتی برای مشتریان طبخ میشود. علاوه بر خوردن این غذا به دلیل ماندگاری زیاد این خوراکی به راحتی می‌توانید از آن به عنوان سوغات قم نیز استفاده کنید.
سوغات معنوی قم
همانطور که می‌دانیم قم شهری مذهبی است. انتخاب سوغاتی معنوی در این شهر کاری بسیار آسان و راحت است. هنگامی که برای زیارت راهی حضرت معصومه می‌شوید در گوشه و کنار حرم فروشگاه‌های مختلفی انواعی از سوغاتی های معنوی این شهر را به فروش می‌رسانند. این سوغاتی ها هر کدام بسته به کیفیت و شکل ظاهری دارای قیمت‌های متفاوتی هستند. در ادامه چند نمونه از این دست را نام می‌بریم:
- تسبیح
یکی از ابزارهایی است که می‌توانید از آن برای رازونیاز کردن با خدای مهربان استفاده کنید. از نظر بسیاری از افراد شکل ظاهری تسبیح و جنس آن بسیار مهم است. تنوع تسبیح‌های موجود در بازار قم به قدری زیاد است که هر نوع سلیقه‌ای را راضی نگه می‌دارد. این سوغات قم را به راحتی می‌توانید در مغازه و فروشگاه‌های اطراف حرم حضرت معصومه با کیفیت و قیمت‌های مختلف تهیه کنید.
- جانماز و سجاده
جانماز و سجاده نیز یکی دیگر از سوغات قم محسوب میشود. در بازار قم انواعی از سجاده‌های زیبا با طرح و نقش و نگارهای چشم‌نواز و جنس‌های مختلف را می‌توان دید. در برخی از آنها طرح‌های ساده و در بعضی دیگر بر روی پارچه‌های مخمل طرح‌های هنرمندانه سوزن‌دوزی شده را می‌بینید. اگر در شهر قم به دنبال سوغاتی معنوی و در عین حال زیبا هستید خرید سجاده و جانماز گزینه‌ای مناسب است.
سفر و اقامت در قم
هنگامی که برای سفر به شهر زیارتی قم برنامه‌ریزی می‌کنید بهتر است ابتدا برای داشتن اقامتی دلپذیرتر آگاهی خود را نسبت به هتل های قم افزایش دهید. در این شهر انواعی از اقامتگاه و هتل برای سکونت شما زائران محترم وجود دارد.
در هر کدام از آنها با توجه به چند ستاره بودنشان امکانات، اتاق ها و خدمات متنوعی ارائه میشود. شما می‌توانید با توجه به سلیقه، تعداد نفرات همراهتان و بودجه در نظر گرفته شده یکی از این هتل ها را برای سکونتی چند روزه در جوار بارگاه حضرت معصومه انتخاب و رزرو کنید.
جمع‌بندی
قم یکی از شهرهای زیارتی و گردشگرپذیر کشورمان است. خرید سوغاتی قم بسیار راحت و آسان است. در سفر به این شهر انواعی از سوغات قم از خوراکی گرفته تا غیرخوراکی در پیش روی شما وجود دارد. در این مقاله سعی کردیم تا در مورد شهر قم، سوغات های قم و اقامت در این شهر صحبت کنیم. امید است تواسته باشیم قدمی مثبت در افزایش اطلاعات شما برداریم.
