صحنه معروف به «pessebre» یک تصویر معروف در میان اسپانیایی هاست که تولد عیسی مسیح را به تصویر می کشد و تمامی مظنونین همیشگی در آن حضور دارند. مریم و یئسف در حال نگاه کردن به عیسی مسیح تازه متولد شده هستند که در داخل ننوی خود به خواب رفته است. گاو نر نیز در تصویر هست که در حال چریدن دیده می شود و چندین چوپان نیز به چشم می خورند. اما اگر با دقت بیشتری نگاه کنید در میان این چهره های مشهور یک شخصیت قدیمی پنهان را می بینید که شلوارش را پایین کشیده و در حال اجابت مزاج است.
مارک ایگناسی کورال، مرد 53 ساله اهل بارسلونا که در زمینه جمع آوری کلکسیون این مجسمه فعالیت می کند با خنده می گوید: «این شبیه یک بخش بامزه و خنده دار از چیزی است که قرار بود خیلی جدی باشد، تولد عیسی مسیح». بله این شخصیت چنان در کاتالونیا مشهور و محبوب است که که یک انجمن در کاتالونیا که کورال نیز عضو آن است، با عنوان «انجمن دوستان کاگانر» (L’associació Amics del Caganer) به آن اختصاص داده شده است. این انجمن که در سال 1990 میلادی تاسیس شده نزدیک به 70 نفر عضو دارد که برخی از آن ها در نقاطی دوردست مانند ایالات متحده زندگی کرده و سالی دو بار در جلسه انجمن شرکت می کنند.
ریشه مجسمه کاگانر که در سنت های قدیمی و محلی کاتالونیا حضور دارد، مبهم است اما اکثراً بر این نکته توافق دارند که تاریخچه آن به اواخر قرن هفدهم یا اوایل قرن هجدهم باز می گردد، دورانی که سبک هنری موسوم به «باروک» (Baroque) (سبک هنری پیچیده و پرجزییات که بین سال های 1600 تا 17540 در اروپا حکمفرما بود) در کاتالونیا و کل اسپانیا بر روی رئالیسم در هنر، مجسمه سازی و ادبیات تمرکز داشت. جوردی آروگا و جوزپ مانیا در کتاب خود با عنوان « El Caganer » چنین می گویند: «این زمانی بود که با رئالیسم مفرط شناخته می شد… که همه آن به مقدار بسیاری زیادی بر تشریح زندگی و سنت های محلی متمرکز بود. در این دوره، شرایط کاری و زندگی خانوادگی نیز به عنوان تم هایی هنری مورد استفاده قرار می گرفتند.».
یکی از تصویرسازی های واقعی زندگی در آن دوران مجسمه «کاگانر» بود. دلیل این که ساخت این مجسمه از نسلی به نسل دیگر منتقل شده بسیار واضح است: ایده تطهیرسازی در این منطقه همواره مطرح بوده و در همه چیز رسوخ کرده است، از خوش یمنی گرفته تا سعادتمندی و سلامتی. انریک اوکلای داکال، یک تاریخ شناس برجسته و استاد بازنشسته دانشگاه پمپئو فابرا در بارسلون در این باره می گوید: «مدفوع معادل حاصلخیزی معادل پول معادل خوش شانسی و آبادانی است. یا باید گفت که مردم شناسان اینگونه باور دارند». مارک آلوس پلا که مجسمه کاگانر می سازد و خانواده اش مالک بزرگ ترین کارگاه تولید این مجسمه در جهان با نام « caganer.com» است در این باره چنین می گوید: «گفته می شود که قرار ندادن مجسمه کاگانر در ننوی بچه بدشانسی می آورد». او پیش بینی می کند که در سال پیش رو فروش مجسمه کاگانر از مرز 30.000 عدد در منطقه فراتر رود.
البته کاتالان ها تنها به یک سنت مربوط به ایام کریسمس قانع نمی شوند. یک مجسمه دیگر با نام «کاگا تیو» (Caga Tió) که به معنای «کنده تطهیر کننده» یا «کنده در حال دفع مدفوع» که با نام «کنده کریسمس» نیز شناخته می شود یکی دیگر از نمادهای بسیاری از خانه های کاتالانی در سنت های آماده شدن برای جشن کریسمس است. در جشن بسته شدن نطفه عیسی مسیح با عنوان «نطفه مقدس» (Immaculate Conception) که روز 8 دسامبر هر سال جشن گرفت می شود، خانواده ها شروع به به این مجسمه تکه های غذا می خورانند. در عصر قبل از روز کریسمس و روز کریسمس پتویی روی این مجسمه انداخته می شود تا پس از خوردن غذای کافی گرم باقی بماند و کودکان در حالی که با یک تکه چوب آن را کتک می زنند سرودی را تکرار می کنند که «کاگا تیو» را تشویق به اجابت مزاج می کند. بدین ترتیب این کنده چوبی که نمی تواند مدفوعی تولید کند، هدیه های کریسمس را تطهیر یا متبرک می سازد.
وقتی که به زبان می رسد، زبان کاتالونیایی پر از عبارات و جملات مربوط به مدفوع است. برای مثال در زبان فارسی وقتی می خواهند بگویند از رابطه بسیار نزدیک دو نفر سخن بگویند از عبارت «یار غار» برای آن استفاده می کنند اما در زبان اسپانیایی این مضمون با عبارت « como uña y carne» به معنای «مثل ناخن و بدن» استفاده می شود، در حالی که در زبان کاتالانی گفته می شود که این دو مانند « cul i merda » به معنای «مدفوع و باسن» هستند. اوکلای داکال می گوید: «یک کلیشه در مورد زبان های ژرمنی وجود دارد مبنی بر اینکه این زبان ها پر از عبارات مربوط به مدفوع هستند، در حالی که در زبان های رومی تاکید بر قدرت مردانگی است اما واقعیت این است که سنت اسپانیایی، و به طور ویژه سنت مدفوعی کاتالانی این باور را نقض می کند».
همچنین نویسندگان کاتالانی نیز از مدفوع و اجابت مزاج در نوشته های خود استفاده کرده اند و هیوز نیز بر این باور است که این موضوع در سنت فولکور کاتالونیا نهادینه شده است: «همواره تلاشی شدید برای جای دادن شوخی های مدفوعی در سرودهای فولکلور، شعرهای فولکلور و نظم گفتاری ادبی در کاتالونیا وجود داشته است».
یکی از حوزه های فرهنگ کاتالانی که شاید فکر کنید از این سنت دور مانده فرهنگ غذایی باشد که البته کاملاً در اشتباه هستید. برای مثال ممکن است به یک نانوایی یا شیرینی پزی در این منطقه بروید و با یک نان شیرینی جالب روبرو شوید که به آن « pet de monja» به معنای «باد معده راهبه» گفته می شود.
اگر چه مجسمه کاگانر به شهرت و اعتبار جهانی درخت کریسمس نرسیده اما رفته رفته در خارج از کاتالونیا نیز در حال شناخته شدن است. این مجسمه سال هاست که در مناطقی از پرتغال و در شهر ناپل طرفداران زیادی پیدا کرده است. کورال می گوید: «در انجمن کاگانر ما اعضایی از ایتالیا، آلمان، ژاپن و ایالات متحده داریم و این نشان می دهد که این یک جامعه بین المللی است». در واقع نیمی از کاگانرهای صادراتی تولید شده در کارگاه « caganer.com» به ایالات متحده فرستاده می شوند که در میان مجسمه های پرفروشی مانند مجسمه باراک اوباما، هیلاری کلینتون، دونالد ترامپ و دیوید بوی قرار می گیرند. آلوس پلا در پایان سخنانش چنین می گوید: «برای بسیاری از چهره های مشهور، داشتن کاگانر شخصی به یک افتخار تبدیل شده است. منظورم این است که اگر یک کاگانر نداشته باشید این روزها شخص مهمی به شمار نمی آیید».
